Dijk had hoogwater in Venetië moeten voorkomen, maar zover kwam het niet
Drijvende stoelen en tafels, een ondergelopen San Marcobasiliek en winkels die blank staan: er is hoogwater in Venetië. Hoewel er bijna iedere herfst of winter acqua alta is, waren de inwoners dit keer verrast door de uitzonderlijk grote hoeveelheid water in de stad. Maar welke maatregelen worden er genomen om de schade te beperken?
"Door de gemeente eigenlijk niet veel, die legt alleen loopplanken neer", vertelt Jan van den Borg, hoogleraar toerisme die verbonden is aan de Universiteit van Venetië en al sinds de jaren 80 in de stad woont. "Mensen hebben zelf planken voor de deur om het water tegen te houden en pompen om de begane gronden van panden droog te houden."
Een aantal jaren geleden heeft de gemeente wel een aantal straten rondom het San Marcoplein opgehoogd. "Maar dat werkt niet bij zoveel water", aldus Van den Borg.
Zo ziet extreem hoogwater in Venetië eruit vandaag:
Volgens de hoogleraar functioneren de loopplanken goed, behalve als het water te hoog is. Dan gaan de planken drijven, en dat is dit jaar met bijna 190 centimeter water, het geval. De laatste keer dat het water zo hoog stond, was in 1966. Toen stond het water op 1,94 meter.
Hoogwater ontstaat door harde wind die het water opstuwt in de richting van Venetië. Daarnaast komt het door een grote hoeveelheid regenwater en smeltwater. Daarbij ligt de stad in een delta, in een relatief vlak gebied, waardoor er weinig ruimte is om het water kwijt te kunnen bij een overstroming.
Volgens Luigi Brugnaro, de burgemeester van Venetië, is het extreme hoogwater te wijten aan klimaatverandering en een stijgende zeespiegel. Daarbij komt ook nog eens dat de stad de afgelopen jaren meer dan tien centimeter is gedaald. Brugnaro heeft de noodtoestand uitgeroepen in Venetië. Scholen zijn bijvoorbeeld dicht, en dat zal morgen ook nog zo blijven.
Al tientallen jaren wordt er gediscussieerd over maatregelen die schade bij hoogwater kunnen tegengaan. Sinds de jaren 90 is er een plan voor een waterkering, ook wel bekend als het MOSE-project. Die mobiele dijk moet de lagune van Venetië kunnen afsluiten van de Adriatische Zee. "Begin van deze eeuw zijn ze mondjesmaat met het project begonnen, maar het is nog niet af. Die dijk had de stad gisteravond moeten behoeden voor het hoge waterpeil."
De plannen voor de mobiele dijk zijn er al tientallen jaren, zoals te zien is in dit journaalonderwerp uit 1988.
Het project heeft een tijdje stilgelegen door een groot corruptieschandaal, waarbij ook de burgemeester van Venetië moest aftreden. "Er wordt veel gediscussieerd over het project. Tegenstanders zeggen dat het ecosysteem in de lagune wordt beschadigd, en voorstanders vinden dat de dijk juist de stad kan beschermen", zegt Van den Borg.
Maar volgens de hoogleraar is er ook nog een derde groep: mensen die zich zorgen maken over klimaatverandering. "Zij zeggen dat de dijk op korte termijn een oplossing kan zijn, maar dat het systeem op den duur niet meer adequaat is omdat de zeespiegel blijft stijgen door opwarming van de aarde."
Er zijn veel twijfels over het nut van de mobiele dijk, vertelt Van den Borg. "Hoe langer ze ermee bezig zijn, hoe meer het technisch achterhaald blijkt te zijn. Er zijn nu al hele stukken die niet eens meer functioneren. Het is nog maar de vraag, wat je er ook van vindt, of het überhaupt ooit functioneel wordt."
Doden
Het hoogwater heeft dit jaar al aan twee mensen het leven gekost. Een 78-jarige man werd geëlektrocuteerd toen hij de elektrische waterpompen in zijn ondergelopen huis wilde aanzetten. Hoe het andere slachtoffer is omgekomen, is onbekend. Premier Conte bracht vanmiddag een bezoek aan de stad en spreekt van een "dramatische en zorgwekkende situatie, waaronder de gemeenschap lijdt".
Volgens Van den Borg valt het anderen vaak op hoe goed de stad eigenlijk omgaat met hoogwater, en is het grootste gevaar al bijna geweken. "Natuurlijk is het een lastige situatie. Maar Venetië kan acqua alta redelijk goed aan."
