Stikstof centraal op CDA-congres, bij D66 'zien ze al hun wensen in vervulling gaan'

"Duurzaamheid, dierenwelzijn en het inkomen van boeren zijn belangrijker dan dat Nederland de tweede voedselexporteur van de wereld blijft." Woorden van die strekking in een CDA-discussiestuk over de toekomst van de partij leidden deze week tot veel kritiek. Vandaag werd op het partijcongres besloten om de omstreden passage aan te passen.

De discussie over de positie van de Nederlandse landbouwexport is het meest in het oog springende voorbeeld van de prangende aanwezigheid van de stikstofcrisis vandaag op het CDA-congres. De partij, met van oudsher een grote achterban onder boeren, worstelt met het onderwerp. Vannacht nog vertrokken twee gedeputeerden van de partij om die reden uit het bestuur van de provincie Noord-Brabant.

Verschillende kopstukken hamerden er vandaag op dat de partij wil blijven staan voor het boerenbelang. Een van hen was Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik. Ook zij maakte zich boos over de exportpassage uit het genoemde discussiestuk van het Wetenschappelijk Instituut van haar partij.

"We hebben het over 80 miljard euro aan landbouwexport, over een bijdrage van 25 miljard aan ons betalingsoverschot", aldus Schreijer. "Dat zijn gigantische cijfers. Als je dat weggooit, betekent dat ook het einde van het mooie Nederland, financieel-economisch gezien."

Roodgloeiend

Schreijers' telefoon stond deze week roodgloeiend, zegt ze. "En dat waren niet alleen een paar boeren. Heel de agrarische sector, de tuinbouwsector en het bedrijfsleven zeiden: waar is het CDA mee bezig?"

Nadat ook enkele andere CDA'ers zich op het partijcongres tegen de exportpassage uit het discussiestuk hadden uitgesproken, onder wie Eerste Kamerlid Joop Atsma, ging de opsteller van het stuk overstag. Duurzaamheid, dierenwelzijn en het inkomen van boeren zijn in de nieuwe versie van het stuk niet langer "belangrijker" dan de landbouwexport, maar moeten daarmee "in balans" zijn.

Schreijers-Pierik is blij, maar vindt wel dat de boeren te veel het slachtoffer van de stikstofcrisis worden. "Wat wij doen met al onze mooie natuurgebieden is de boeren eruit jagen en de plantjes erin. Andere landen omarmen de boeren juist."

90 kilometer per uur

Bij D66, dat ook congresseerde, is de sfeer wat betreft stikstof heel anders. Veel maatregelen die genoemd worden om de stikstofproblemen aan te pakken, zijn koren op de molen van de partij, zegt politiek verslaggever Lars Geerts. "Bijvoorbeeld dat de veestapel moet worden aangepakt en dat de woningbouw moet worden vlotgetrokken. Bij D66 zien ze al hun wensen in vervulling gaan."

Een meerderheid van de D66-leden stemde voor een plan van de jongerenbeweging van de partij om de maximumsnelheid op snelwegen overal te verlagen naar 90 kilometer per uur. Fractievoorzitter Jetten noemde dat voorstel deze week "wel erg radicaal", maar de meeste leden zijn het daar dus niet mee eens.

De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie praat al weken over maatregelen om het stikstofprobleem op te lossen. Aanvankelijk zou het kabinet afgelopen week een pakket aan maatregelen presenteren, maar dat is niet gelukt. Naar verwachting wordt komende week meer duidelijk over de maatregelen op korte termijn. Het gaat vooral om plannen om projecten in de bouw en infrastructuur uit het slop te trekken.

Nieuwsuur volgde Rutte bij een tour langs verschillende betrokkenen in de stikstofcrisis. Een reportage met toelichting van politiek verslaggever Arjan Noorlander: