Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) heeft al enige tijd te maken met lange wachttijden bij de medische keuringen. Nu komt er een beschuldiging van zorgfraude bij. De Vereniging voor Autisme doet daar melding van.
Mensen met autisme worden volgens de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) opgelicht door de psychiaters die hen moeten keuren op rijgeschiktheid. De NVA ontving de afgelopen maanden zo'n dertig meldingen van misstanden bij rijvaardigheidstesten. Het CBR kiest keuringspsychiaters uit, en verwijst mensen gericht naar hen door.
Nieuwsuur checkte een aantal van de klachten en steeds is er bij de keuringen eenzelfde patroon: er is een kort gesprek van zo'n tien á vijftien minuten met een psychiater. Vervolgens moet ter plekke contant worden betaald, soms zonder een factuur.
'Waarom moet dit zoveel kosten?'
De gesprekken lijken weinig voor te stellen, blijkt bijvoorbeeld uit het voorbeeld van Thomas (19). Hij heeft autisme en was daarom verplicht langs een speciale psychiater van het CBR te gaan toen hij zijn rijbewijs wilde halen. Die vroeg hem van tevoren om zo'n 200 euro cash mee te nemen.
Thomas: "Hij vroeg dingen zoals 'hoe gaat het op school, hoe gaat het thuis, hoe gaat het op je werk?' Daar heb ik normaal antwoord op gegeven. Gewoon heel simpele vragen. Ik dacht dat het was om mij een beetje te leren kennen. Maar toen gaf hij mij een hand en dat was het." Na tien minuten consult stond Thomas weer buiten.
Een vergelijkbaar verhaal heeft Rianne (17), ook met autisme. "Ik kreeg een paar vragen om te testen hoe mijn rijvaardigheid zou kunnen zijn. Zoals of ik snel afgeleid zou zijn, of ik in aanraking ben gekomen met alcohol, met drugs, met politie. En of ik een vriend heb. Ik heb daarna wel gevraagd: sorry wat heeft dat er mee te maken?"
Na een kwartier stonden Rianne en haar moeder alweer buiten. Ze moesten van de psychiater wel ter plekke contant betalen, 200 euro. "Ik snap eigenlijk niet waarom dit zoveel moet kosten", zegt Riannes moeder. "Tegelijkertijd denk je: ik heb die man nodig want hij moet een advies geven aan het CBR, want zonder dat advies gaat het CBR haar geen gezondheidsverklaring geven. En dan is er ook geen rijbewijs. Dus ja, dan sta je een beetje met je rug tegen de muur."
'Keuring is wassen neus'
De NVA heeft melding van zorgfraude gedaan bij de Rijksrecherche. De vereniging noemt de keuringen een wassen neus. "Als het om verkeersveiligheid zou gaan, zijn we helemaal voor deze keuringen", zegt Karol Henke, directeur van de NVA. "Maar dan moet de keuring wel in het kader zijn van verkeersveiligheid, en dat is het niet. Als je bij voorbaat al weet dat je slaagt, als je maar betaalt, als de keuring zelf een wassen neus is, heeft het niets te maken met verkeersveiligheid."
Bij de Nederlandse Zorgautoriteit, die toezicht houdt op de zorgmarkt in Nederland, kwamen ook klachten binnen over psychiaters die keuringen uitvoeren voor het CBR. Drie bureaus overtraden de regels en rekenden te hoge tarieven, aldus de zorgautoriteit. De bureaus die een waarschuwing hebben gekregen, staan echter nog altijd op de lijst van het CBR van bureaus en psychiaters die in aanmerking komen voor het uitvoeren van keuringen.
De Nederlandse Zorgautoriteit vindt dat zo lang de tarieven sterk met elkaar verschillen, mensen zelf moeten kunnen kiezen door wie ze gekeurd worden. "Het CBR zou hierin moeten faciliteren."
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat onderzoeken of het huidige stelsel rondom medisch rijgeschiktheid zou kunnen worden herzien. "Daarbij is de vraag of het mogelijk is het stelsel meer risico-georiënteerd te maken. Zodat de juiste mensen een keuring ondergaan en er meer maatwerk geleverd wordt. Hierbij wordt ook gekeken naar hoe de stelsels in andere Europese landen werken."
'We passen de regels aan'
Volgens het ministerie heeft de Gezondheidsraad onlangs geadviseerd om zogenoemd 'off label' gebruik (het gebruik van een geneesmiddel voor een indicatie waar het middel niet voor is geregistreerd) van psychostimulantia toe te staan.
"Dat zorgt ervoor dat meer mensen die een aandoening hebben zoals ADHD of autisme, maar ook mensen met chronische vermoeidheid of MS, en die daarvoor psychostimulantia gebruiken toch mogen autorijden. We nemen dit advies over en passen de regels binnen enkele weken aan", laat het ministerie weten.
Ook zal de lijst met aandoeningen tegen het licht worden gehouden. "De Gezondheidsraad bekijkt of er voor bepaalde groepen en stabiele ziektebeelden versoepelingen in de eisen zouden kunnen worden doorgevoerd", aldus het ministerie.
