Poolse regering blijft winnen dankzij 'onbetaalbare' welzijnsprogramma’s
"Geen twijfel mogelijk!" Jacek Ciberowski en zijn vrouw Yvonne stemmen vandaag op Recht en Rechtvaardigheid, de partij die sinds 2015 in Polen aan de macht is. En dat heeft alles te maken met de beloftes die de regering is nagekomen. "Ze doet wat ze belooft, en dat geeft de kiezer vertrouwen."
Recht en Rechtvaardigheid, in de Poolse taal afgekort tot PiS, zal de parlementsverkiezingen vandaag met ruime cijfers winnen. Dat is met name te danken aan de populaire sociale programma's en toeslagen die de regering de afgelopen jaren invoerde. Zo ging de pensioenleeftijd omlaag, krijgen oudere Polen een dertiende maand uitbetaald en hoeven jonge werknemers tot hun 26ste levensjaar geen inkomstenbelasting te betalen.
Bekijk hier waarom Ciberowski op PiS stemt:
Maar PiS oogstte de meeste lof van burgers met de invoering van het programma 500+. Daarmee ontvangt elk gezin een toeslag van 500 zloty (130 euro) per kind. Dat is een hoog bedrag voor Polen, waar een gemiddeld bruto inkomen zo'n 1000 euro per maand bedraagt.
Jacek en Yvonne Ciberowski hebben twee kinderen: "We ontvangen dus zo'n 2750 euro per jaar aan kinderbijslag. En daarvan kopen we van alles. Kleding, eten, bijles voor Oliver (12) en Eliska (10). We kunnen er zelfs schoolreisjes van betalen."
Hun tevredenheid over de politiek van PiS is exemplarisch voor de meeste kiezers in de Poolse buitengebieden. Ze voelen zich thuis bij de partij die conservatieve, katholieke waarden succesvol combineert met welzijnsprogramma's die de tradities van het klassieke gezin moeten "beschermen". Ruimte voor bijvoorbeeld andere culturen, immigranten, religies en lhbti'ers is er daarbij weinig.
Dat is exact de reden dat PiS het in de grote steden aflegt tegen oppositiepartijen als het Burgerplatform, die de programma's bestempelen als het "omkopen van de kiezer."
"Gratis cadeaus bestaan natuurlijk niet. Uiteindelijk gaan we de rekening betalen," benadrukt Jaroslaw Urbanjak, die als parlementslid verantwoordelijk is voor het sociale beleid van Burgerplatform. "Met deze kostbare pseudo-sociale programma's worden mensen verleid om op de regering te stemmen. Polen profiteert nu van een hoogconjunctuur en waar verstandige overheden die zouden gebruiken om de staatsschuld af te lossen en zich voor te bereiden op slechtere tijden, doet deze regering precies het tegenovergestelde. En als de Poolse economie straks minder goed draait, zal de crisis ongenadig hard aankomen."
De vooraanstaande Poolse econoom Elzbieta Maczysnka is minder pessimistisch: "Het is belangrijk dat de lage lonen in Polen gaan stijgen. Zo lang dat niet gebeurt, blijven hoogopgeleiden en innovatieve ondernemers ons land verlaten, en stopt de braindrain niet." Daarom steunt Maczynska het beleid van PiS, die ze omschrijft als "de eerste Poolse leiders sinds het einde van het communisme die aandacht hebben voor sociale aspecten".
Dat is ten dele waar. Ook in de regeringsperiode van het Burgerplatform (2007-2015) zijn welzijnsprogramma's doorgevoerd; al waren die minder substantieel.
Oppositielid Jaroslaw Urbanjak ziet met leden ogen aan hoe PiS in grote delen van het land de kiezers aan zich weet te binden. "En dat terwijl die partij van het ene in het andere schandaal terecht komt. Je ziet er niets van in de peilingen." Hij doelt daarmee op de reeks van onthullingen van het afgelopen jaar. Zo moest de staatssecretaris van Justitie het veld ruimen omdat hij een uitgebreide intimidatiecampagne voerde tegen rechters die niet regeringsgezind waren. Zelfs het Europese Hof buigt zich over de beschuldiging dat de PiS-regering de onafhankelijke rechtspraak in Polen probeert af te breken.
"In elk ander land zouden dat ontoelaatbare vergrijpen zijn, maar bij ons gebeurt het gewoon," verzucht Urbanjak. Zijn grijze pak oogt net zo kleurloos als zijn gezichtsuitdrukking wanneer hij concludeert dat eigenlijk niemand begrijpt hoe zoiets kan. "Maar beangstigend is het wel."
45 procent voor PiS
Wie door het campagnekwartier van Burgerplatform wandelt, ziet weinig hoopvolle gezichten. De partij lijkt in zekere zin al gecapituleerd te hebben. Er wordt campagne gevoerd met de belofte om de sociale programma's van PiS, die de partij zelf zo verafschuwt, niet af te breken. Zo populair zijn ze bij de kiezer. Het samenwerkingsverband met andere oppositiepartijen, Burgercoalitie geheten, zal volgens peilingen zo'n 38 procent van de stemmen halen. Op ruime afstand van Recht en Rechtvaardigheid (PiS), die 45 procent krijgt toebedeeld.
Jacek Ciberowski stemt vandaag dus uit volle tevredenheid op PiS: "Dit is niet het kopen van stemmen, zoals de oppositiepartijen beweren. Die weten zelf niet wat Polen willen. Nee, wat we hier zien is het nakomen van concrete beloftes. Als PiS iets aankondigt, dan gebeurt het ook echt."
