Schorsing Brits parlement onwettig, Johnson treedt niet af

Het Britse Hooggerechtshof heeft geoordeeld dat de schorsing van het parlement door het kabinet van premier Johnson onwettig is. Het parlement kan op dit moment zijn grondwettelijke taken niet uitoefenen, zei opperrechter Brenda Hale. Alle andere tien rechters zijn het daarmee eens.

De rechters benadrukken dat de schorsing plaatsvindt onder buitengewone omstandigheden: het aanstaande vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU op 31 oktober. "Het parlement en met name het Lagerhuis heeft als vertegenwoordiging van het volk het recht om te zeggen hoe dat in zijn werk moet gaan. De gevolgen van de schorsing waren voor het parlement extreem. Daar is geen rechtvaardiging voor gegeven", aldus Hale.

Enorme klap

Daar komt nog bij dat Johnson volgens de hoogste rechters de koningin heeft misleid door haar te adviseren om het parlement te schorsen.

Johnson is in New York voor Algemene Vergadering van de VN. Hij zegt dat hij het zeer oneens is met de rechters en dat de uitspraak de onderhandelingen met de EU bemoeilijkt, maar dat hij deze wel respecteert.

Hij sluit niet uit dat hij een nieuwe poging zal doen om het parlement te verdagen. Zijn streven is nog steeds om de EU op 31 oktober te verlaten. Zijn woordvoering laat weten dat er van aftreden geen sprake zal zijn.

"Dit is een enorme klap voor premier Johnson", zegt correspondent Tim de Wit. "Dit geeft aan dat Johnson een grens is overgegaan. Er kwam heel veel kritiek op de schorsing van het parlement. Johnson zou het in de aanloop naar de brexit de mond hebben willen snoeren. De oppositie sprak van een couppoging. Johnson ontkende dat, maar nu zeggen ook de rechters dat zijn besluit onwettig was. Hij is echt te ver gegaan."

Morgenmiddag bijeen

De uitspraak betekent dat de schorsing wordt teruggedraaid en het parlement weer aan het werk kan. Het is aan parlement zelf om daar een besluit over te nemen, zei Hale.

Parlementsvoorzitter John Bercow heeft het Lagerhuis voor morgenmiddag bijeengeroepen. De leden krijgen dan de gelegenheid om de regering naar aanleiding van de uitspraak ter verantwoording te roepen.

Johnson vertrekt vervroegd uit New York om morgen in Londen te zijn als het Lagerhuis weer bijeenkomt.

De oppositie roept inmiddels om het aftreden van Johnson:

De uitspraak is in lijn met die van een lagere Schotse rechtbank, twee weken geleden. De uitspraak van een Engelse rechtbank wordt vernietigd. Die concludeerde dat de schorsing een politieke zaak is waar rechters zich niet mee mogen bemoeien.

Oppositie

Labour-leider Jeremy Corbyn zegt dat de uitspraak laat zien dat Johnson de democratie minacht en zijn macht misbruikt. Hij raadt Johnson aan om op te stappen en nieuwe verkiezingen uit te schrijven.

Ook leider Jo Swinson van de Liberal Democrats en Joanna Cherry van de Schotse SNP vinden dat Johnson moet aftreden. "Zijn positie is onhoudbaar en hij moet het lef hebben om het juiste te doen, aftreden", zei Cherry.

Johnson besloot vorige maand het parlement voor vijf weken naar huis te sturen. Hij voerde aan dat hij die tijd nodig had om op 14 oktober de plannen van zijn regering te kunnen presenteren. Tegenstanders denken dat hij het parlement tijdelijk wilde uitschakelen, zodat er zo min mogelijk tijd overblijft om over een eventuele no-deal-brexit te debatteren.

Als het aan Johnson ligt, verlaat het Verenigd Koninkrijk de EU op 31 oktober, desnoods zonder akkoord met de EU over de uittredingsvoorwaarden. Als dat gebeurt, ontstaat er onmiddellijk een harde grens tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk, met vermoedelijk zeer ingrijpende economische gevolgen.