'Rekenen, spelling en lezen hollen achteruit door lerarentekort'

De schoolprestaties van kinderen gaan achteruit en het lerarentekort is de grote oorzaak. Dat zeggen leraren in een enquête van vakbond CNV Onderwijs en het AD.

Zo'n 90 procent van de bijna 3000 leraren merkt dat het niveau bij kernvakken als rekenen, spelling en lezen achteruitgaat. Vooral het personeelstekort wordt door veel leraren genoemd als grote reden voor slechtere prestaties bij kinderen.

Veel scholen hebben te maken met uitval van docenten. Vervolgens is het moeilijk om vervanging te vinden en krijgen ze vacatures niet altijd vervuld. "Bij een week ziekte mag je blij zijn als dit opgevangen kan worden", schrijft een leraar. "Vaak is er ook iedere dag een andere invaller."

Lager uitstroomniveau

Die wisselende gezichten voor de klas leiden er volgens de ondervraagde docenten uiteindelijk toe dat de kwaliteit van het onderwijs achteruitgaat, met als resultaat dat leerlingen ook slechter presteren. "Ons uitstroomniveau is lager dan een aantal jaren geleden", constateert een leraar.

In het onderzoek hebben kreten als "lagere toetsresultaten", "te weinig continuïteit" en "basiskennis ontbreekt" de overhand. De leraren zien dat kinderen moeite hebben met tafels en breuken en dat er te weinig parate kennis is. Ook begrijpend lezen is vaak ondermaats, merkt een docent. "Doordat ze teksten niet goed kunnen analyseren, hollen de andere vakken ook achteruit."

Meer onrustige kinderen

Dat het lerarentekort er voor een groot deel mee te maken heeft, is wel duidelijk, zegt voorzitter Jan de Vries van CNV Onderwijs. "Je ziet verschil tussen scholen en klassen waar weinig uitval is en plekken waar er veel tekorten zijn."

Niet alleen schoolprestaties lijden onder het lerarentekort. "70 procent ziet ook dat leerlingen onrustiger zijn", zegt De Vries. "Ze krijgen minder individuele aandacht."

Iedere dag een andere docent leidt ertoe dat kinderen geen band opbouwen met hun leraar, zegt een van de respondenten. "Ze raken het vertrouwen kwijt en bouwen spanning op."

Afgelopen week werd bekend dat het kabinet 285 miljoen euro beschikbaar stelt voor de arbeidsvoorwaarden in het primair onderwijs. Volgens De Vries is er nog veel meer nodig om de problemen op te lossen. "Het kabinet wil investeren in de kenniseconomie. Daarvoor is een goede basis nodig. Breng die eerst op orde."

De enquête van CNV Onderwijs en het AD is een begin, zegt De Vries, maar nog niet genoeg met cijfers onderbouwd. "Er moet nog uitgebreider en breder onderzoek komen."

Volgend jaar meer onderzoek

De vakbond heeft de Onderwijsinspectie verzocht vanaf volgend jaar de effecten van het lerarentekort en de hoge werkdruk te onderzoeken. "Ik pleit ervoor dat ze hier morgen al mee starten. We moeten er alles aan doen om deze ramp voor het onderwijs en onze samenleving te keren."

De inspectie zegt in een reactie dat ze tot nu toe niet zelf heeft kunnen constateren dat verslechterde schoolprestaties te maken hebben met het lerarentekort. Dat komt deels doordat er meer factoren meespelen die van invloed zijn.

"We zien wel dat scholen die door het lerarentekort getroffen worden soms grote moeite hebben om hun taken te vervullen", zegt een woordvoerder. "We sluiten dus niet uit dat dit op termijn terug te zien is in kwaliteit en resultaten."