Multinationals als Shell moeten winstbelasting gaan betalen

Multinationals als Shell, Philips en AkzoNobel, die in ons land nauwelijks of geen winstbelasting betalen worden vanaf 2021 aangepakt. De belastingafdracht van deze bedrijven gaat op de schop.

Het kabinet neemt een initiatiefwet daartoe van GroenLinks over, zo bevestigen bronnen tegen de NOS. Oppositiepartijen SP en de PvdA steunen deze wet.

Daarmee komt een einde aan de situatie waarbij multinationals buitenlandse verliezen als aftrekpost kunnen opvoeren waardoor ze in Nederland nauwelijks winstbelasting betalen.

De verandering kan de schatkist enkele honderden miljoenen euro's opleveren. Bekend is dat Shell Nederland de afgelopen jaren telkens zo'n 1 miljard euro winst maakte. Daarover zou het bedrijf nu zo'n 250 miljoen euro belasting moeten gaan betalen. Shell wil nog niet reageren op de maatregel. "Wij volgen het met grote interesse, maar wij kunnen niet reageren op geruchten", aldus een woordvoerder.

Ook Philips en Akzo Nobel betaalden niet of nauwelijks belasting. Zij zouden enkele tientallen miljoenen gaan betalen. Van andere multinationals zijn hierover geen cijfers bekend.

Philips wil ook nog niet reageren op de stap. "We willen de definitieve bekendmaking afwachten", zegt een woordvoerder. Dat we in 2018 en 2019 geen winstbelasting betalen is tijdelijk en heeft te maken met verliezen uit het verleden. Hiervoor hebben we wel winstbelasting betaald. En we verwachten vanaf 2021 sowieso weer winstbelasting te gaan betalen, omdat het beter gaat met het bedrijf."

Het geld wordt volgens bronnen waarschijnlijk gebruikt voor lastenverlichting.

Metamorfose

De belastingregels voor multinationals zijn al decennia lang onderwerp van een maatschappelijke discussie. De PvdA kwam in de jaren tachtig al met een plan voor een aanpak.

Politiek verslaggever Ron Fresen spreekt van een metamorfose. "Vorig jaar verdedigde Rutte het afschaffen van de dividendbelasting nog met vuur en vlam, dat ging uiteindelijk niet door. Een jaar later worden de multinationals nog verder aangepakt. Het kabinet is gaan inzien dat de voordelen voor multinationals maatschappelijk onhoudbaar geworden zijn. De verschillen in aanpak van bedrijven zijn niet meer uit te leggen. Zelfs binnen de VVD, die het thema nu in de coalitie heeft ingebracht, bestaat dat besef".

Het kabinet maakt volgens Fresen aan de vooravond van Prinsjesdag een gebaar naar de oppositie. Overigens benadrukt Fresen dat de tarieven voor winstbelasting in ons land in vergelijking met andere landen nog steeds laag zijn.

Politieke verontwaardiging

Vorig jaar onthulde dagblad Trouw dat Shell in Nederland geen winstbelasting betaalt. De olie- en gasreus gaf dat in mei in Elsevier Weekblad toe.

De politieke verontwaardiging was groot, in een hoorzitting vroeg de Tweede Kamer om tekst en uitleg over de aantrekkelijke fiscale regelingen.

Slim

Over de winst die Shell Nederland tussen 2016 en 2018 jaarlijks maakte bleek geen belasting te zijn betaald. Dat was geen ontduiking of een truc, maar kon door het slim gebruiken van fiscale regels voor multinationals.

De regels werden bedacht in het kader van industrie-politiek om grote bedrijven naar Nederland te halen en hier te houden, in het kader van economie en werkgelegenheid.

In de video hieronder legt NOS op 3 uit hoe het precies zit, en waarom Nederland deze regelingen heeft getroffen.

Zulke bedrijven met hoofdkantoren in Nederland kunnen gebruikmaken van bijzondere aftrekposten: de liquidatieverliesregeling en de stakingsverliesregeling. Verliezen die geleden worden bij liquidatie of stopzetten van activiteiten in het buitenland zijn aftrekbaar.

De initiatiefwet van GroenLinks-Kamerlid Snels, ondertekend door SP en PvdA, maakt daar een einde aan.

Fractievoorzitter Jesse Klaver: "Heel goed nieuws dat het kabinet deze wet steunt. Als in Nederland de bakker gewoon betaalt voor zijn winst, moet Shell dat ook doen. Deze regeling was zo ruim, daardoor gebeurde het dat er geen belasting werd betaald. Daar zetten we een hele vette dikke streep doorheen."

Vennootschapsbelasting

Eerder werd bekend dat de vennootschapsbelasting volgend jaar omlaag gaat. Volgens bronnen gaan voor bedrijven die minder dan 200.000 euro winst maken de tarieven omlaag, zoals in onderstaande tabel.

Voor bedrijven die meer dan 200.000 euro winst maken worden de tarieven, in tegenstelling tot eerdere plannen, in 2020 niet verlaagd. In 2021 worden ze minder verlaagd dan eerder gepland.