Rugpijn als verdienmodel: miljoenen patiënten doelwit op social media

• Joris Zwetsloot

  redacteur Online

Zit je onderuitgezakt? Toevallig ook weleens een pijnlijke of stijve rug? Dan ben je niet alleen en bovendien ben je dan de ideale doelgroep voor een rugsteun. Het is zelfs goed mogelijk dat je op Instagram of Facebook al een advertentie hebt gezien van zo'n brace, die pijnklachten zou laten verdwijnen als sneeuw voor de zon. Maar let op, zeggen experts, dat is een loze belofte.

Alleen al in Nederland hebben miljoenen mensen last van pijn in hun nek of rug. Dik twee miljoen mensen gaan er jaarlijks voor langs de huisarts, blijkt uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Rond de anderhalf miljoen mensen bezoeken jaarlijks een fysiotherapeut vanwege nek- of rugpijn. En dit soort klachten neemt al jaren toe.

Het lastige van rugpijn is dat lang niet altijd een duidelijke, eenduidige oorzaak is aan te wijzen. Het kan te maken hebben met allerlei vormen van schade aan gewrichten en spieren, maar veel vaker zijn klachten niet te herleiden naar tastbare of zichtbare problemen. Ook overbelasting, stress en vermoeidheid hebben invloed. Dat geldt nog meer voor langdurige klachten.

Geen pasklare oplossing

Waar de medische wetenschap nauwelijks een oplossing heeft voor chronische rugpijn, verkopen bedrijven talloze hulpmiddelen die beloven je houding te verbeteren en pijn te verlichten. De prijzen variëren van 20 tot zo'n 90 euro.

De hulpmiddelen bestaan meestal uit elastische banden die de schouders naar achter trekken of de onderrug ondersteunen. De technieken zijn al jaren in omloop, maar worden op sociale media gericht in de markt gezet door bedrijven met namen als Primate Posture, Flexposture, Get Better Back, Myposture en Goede Houding.

"Deze bedrijven kijken naar welk menselijk ongemak veel voorkomt en verzinnen daar een product bij", zegt Ria Nijhuis-Van der Sanden, emeritus hoogleraar paramedische wetenschappen van de Radboud Universiteit en onder meer gespecialiseerd in fysiotherapie en ergotherapie. Zij hamert erop dat de oorzaak van chronische rugpijn vaak onbekend is en vindt het kwalijk dat hulpmiddelen worden aangeprezen als pasklare oplossing.

Op social media komen wel meer reclames voor bijzondere hulpmiddelen voorbij:

"Met halfbakken logica worden mensen aangesproken op hun klachten", zegt Nijhuis-Van der Sanden. De stelling dat steun leidt tot een betere houding en een betere houding tot minder klachten en pijn, klinkt misschien logisch, maar is dat volgens haar niet.

"Want een gezond mens met pijn, past zelf zijn houding aan. Niet het krom zitten is het probleem, het gaat om overbelasting. En dat voorkom je alleen door veel te bewegen en regelmatig een andere houding aan te nemen. Daar helpen deze producten niet bij."

Dokter Google

De emeritus hoogleraar is bang dat veel mensen te weinig kennis hebben om door de onzin heen te prikken. Een vrees die wordt bevestigd door de Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten (NVVR). Daar komen wekelijks vragen binnen over dit het nut van hulpmiddelen. Voorzitter Leen Voogt adviseert patiënten altijd een arts te raadplegen. "Ik zeg altijd: vertrouw niet te veel op dokter Google."

Hoogleraar orthopedie Rob Nelissen van het LUMC beaamt dat de aangeboden steunmiddelen weinig uithalen, maar ziet er geen gevaar in. "Het zou mooi zijn als iemand een oplossing heeft voor een van de meest voorkomende klachten in de westerse wereld. Dat lijkt dit niet, maar als mensen zich beter voelen, al dan niet vanwege een placebo-effect, why not."