"Vroeger kon je in een stadion soms pech hebben en zat je achter een kolom. Dat willen we niet meer, maar dat is niet zonder gevaren", zegt Wico Ankersmit, directeur van de Vereniging Bouw- & Woningtoezicht Nederland. Volgens hem vallen er lessen te trekken uit de instorting van het dak van het AZ-stadion.
"We zijn steeds risicovoller gaan bouwen. Dat kan natuurlijk heel mooi zijn, maar levert ook problemen op. Het basisuitgangspunt is: een dak rust op twee dragers. Een dak dat 'uitkraagt' - zoals bij het AZ-stadion - heeft dat niet."
Parallel met Eindhoven
We bouwen constructies tegenwoordig erg licht, zegt Ankersmit. "Ik zie een parallel met het instorten van de parkeergarage in Eindhoven. Bij de daar gebruikte breedplaatvloeren is een deel van het beton vervangen door lucht. Dat maakt het lekker lean and mean, maar met een kleine bouwfout ook gelijk kwetsbaar. Hetzelfde zie je bij het dak van AZ, ook zo'n lichte constructie. Vroeger bouwden we op stevigheid. Kijk naar oude huizen in Amsterdam. Die staan soms erg scheef, maar staan er nog wel na honderden jaren."
De trend richting lichtere en risicovollere constructies is mede mogelijk gemaakt door de opkomst van software, die nauwkeurig kan berekenen wat een constructie kan dragen. "Misschien vertrouwen we te veel op die programma's. Gezond verstand moet je niet uitschakelen. Moet je de grenzen willen opzoeken van wat net kan, op basis van modellen?"
Er zit echt een probleem in de manier van aanbesteden. De goedkoopste partij krijgt de klus.
Na verkennend onderzoek concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) dat het dak van het AZ-stadion is ingestort door falende lasverbindingen. Vandaag meldde NH Nieuws dat bij de bouw van het dak dezelfde onderaannemers betrokken waren als bij de bouw van een parkeergarage in Wormerveer, die vorig jaar deels instortte. Bij die garage zouden fouten zijn gemaakt in de berekening van de lasverbindingen en zouden de lasverbindingen dun zijn uitgevoerd.
"Als de problemen bij de lassen liggen, is dat een fout van de constructeur, het bedrijf dat de staalconstructies berekent en maakt", zegt Ankersmit. "Ik ben bang dat ze bij het AZ-stadion voor een uitgeklede, goedkope constructie zijn gegaan. Eentje die wel mocht, maar misschien niet de beste optie was."
Er zit een onderliggend probleem in de huidige manier van aanbesteden, meent Ankersmit. "Opdrachtgevers gaan voor de goedkoopste partij. Die partij zal nooit extra kwaliteit in het ontwerp opnemen, want dan wordt die duurder dan de concurrent."
'Toezicht moet beter'
Ankersmit vindt dat gebouweigenaren en grote bouwbedrijven nu moeten controleren of hun constructies uit dezelfde fabriek komen als het AZ-dak.
En, breder, vraagt Ankersmit zich af of het bouwtoezicht wel voldoende is. "Wij controleren de bouw steekproefsgewijs. Ik denk dat de helft van de bouwfouten niet gezien wordt. Lassen die in de fabriek niet goed zijn gezet, zoals bij AZ is gebeurd, had het toezicht nooit geconstateerd tijdens de bouw van het stadion. Zeker bij nieuwe constructies zijn de lassen ook geverfd en zie je die hele las niet."
