Ook bij het Bundesliga-debuut blijven de principes van Union Berlin overeind

• Joost Smedema

  Redacteur NOS Sport

Bij weinig voetbalclubs zit het karakter zo duidelijk in het clublied als bij Union Berlin. Dat kan ook haast niet anders als Nina Hagen het mag zingen. Voor een bombastisch strijdlied, dat iets wegheeft van het Russische volkslied, draait de punkzangeres uit Oost-Berlijn haar hand niet om.

Het lied 'Eisern Union' past precies bij wat 1. FC Union Berlin wil zijn, ook nu het dit weekeinde debuteert in de Bundesliga. Union is een rauwe, klassieke voetbalclub waar de fans hun mening nooit onder stoelen of banken steken.

Politiek, kritiek op de maatschappij en voetbal gaan bij Union hand in hand. Ten tijde van de DDR was het al niet anders. Dynamo Berlin was in handen van de geheime dienst (de Stasi), Vorwärts Berlin werd gerund door het leger en Union was de Oost-Berlijnse club van het volk.

"Die Mauer muss weg", riepen de supporters uitdagend richting de leiding van de communistische partij als er een muurtje werd gebouwd bij een vrije trap.

Seizoenskaarten van vader op zoon

Hoe bijzonder de club is, merkte aanvaller Santi Kolk toen hij in 2010 van Vitesse naar Berlijn trok. "Het is als profvoetballer elke keer spannend waar je terechtkomt. Welk dna heeft de club, wat zijn de verhoudingen binnen het team en hoe betrokken zijn de supporters?"

"Ik had niet lang nodig om te begrijpen dat Union een club is waar de seizoenskaarten van vader op zoon gaan. Maar ook een club waar normaal al gek genoeg is. Waar de supporters het stadion vanaf het eerste tot aan het laatste fluitsignaal op zijn kop zetten."

Ideologische tegenpool

"Werkelijk alles aan deze club ademde voetbal", zegt Kolk. Die cultuur van een voetbalclub zonder opsmuk is supporters van Union heilig. Maar uitgerekend de ideologische tegenpool, RB Leipzig, komt zondag op bezoek in de eerste speelronde.

Leipzig stoomde in zeven jaar op van de vijfde klasse naar de Bundesliga met behulp van de miljoenen van Red Bull. "In Leipzig sterft de voetbalcultuur", was in Berlijn op een meterslang spandoek te lezen toen de ploegen elkaar in 2014 troffen.

Zondag zal Leipzig begroet worden met vijftien minuten stilte in stadion An der Alte Försterei, al zijn niet alle fans blij met die actie bij het debuut op het hoogste niveau.

"RB Leipzig is precies wat wij niet willen zijn", zegt Stefanie Fiebrig. Sinds 2006 schrijft ze op het blog Textilvergehen over Union en ze bespreekt de wedstrijden al meer dan tien jaar in een podcast.

"De vraag was alleen hoe we dat laten merken in deze historische wedstrijd. Maar dat we protesteren, in welke vorm dan ook, staat niet ter discussie. Ook bij mij niet."

Nog geen maand na de promotie haalde het bestuur afgelopen zomer de woede van de supporters al op de hals, toen bekend werd dat de naam van een Luxemburgs vastgoedbedrijf op het shirt zou prijken. Volgens supporters zijn vastgoedbedrijven de oorzaak van de extreme huurprijzen in Berlijn.

Bloed doneren en kerstliedjes zingen

Zo kritisch als de aanhang is, betrokkenheid kan de fans evenmin worden ontzegd. In 2004 doneerden supporters onder de slogan 'Bloeden voor Union' bloed om geld in te zamelen waarmee de licentie gered kon worden.

Elk jaar zit het stadion in december vol supporters die met de spelers kerstliederen zingen en bij het WK in 2014 konden fans hun eigen bank op het veld zetten om op een groot scherm naar de wedstrijden van 'Die Mannschaft' te kijken.

Voor het eerst in meer dan tien jaar zijn er met Union en Leipzig twee clubs uit de voormalige DDR actief in de Bundesliga, maar volgens Fiebrig is Leipzig niet echt een Oost-Duitse club. "De laatste 'Ost-derby' speelden we tegen Cottbus."

De echte derby van dit seizoen speelt Union tegen Hertha BSC, de club van West-Berlijn. Twee ploegen die elkaar pas in 2010 voor het eerst in competitieverband troffen. De wedstrijd eindigde in 1-1, de gelijkmaker werd gemaakt door Kolk. "Dat was wel een van mijn hoogtepunten", zegt de voormalige aanvaller.

Fiebrig is niet bang dat het unieke karakter van Union verloren gaat in de Bundesliga. "De kaartjes zijn nog altijd alleen beschikbaar voor leden. Ik geloof er absoluut in dat de sfeer in het stadion zal blijven zoals het is."

Of handhaving realistisch is, weet ze nog niet. "Dat kunnen we pas na tien wedstrijden zeggen. Ik kan me sowieso nog moeilijk voorstellen hoe het is om tegen Dortmund of Bayern München te spelen als we punten moeten verdienen. Maar de hoop is altijd het laatste dat verdwijnt."