Boeren zoeken naar structurele oplossingen tegen droogte
Voor het tweede jaar op rij beleven we een droge, warme zomer. Fijn voor de vakantieganger die in eigen land blijft, behoorlijk problematisch voor de boeren. Hun gewassen hebben flink te lijden onder de droogte. Boeren en waterschappen zoeken dan ook naar oplossingen voor de korte én de lange termijn.
Harmannus Begeman is zo'n boer. Op zijn akkers in het Groningse Nieuwe Pekela verbouwt hij onder meer aardappelen, suikerbieten en uien. Tot vorig jaar hoefde hij zijn land nooit te beregenen. Dat veranderde met de droge, warme zomer van 2018. Die was volgens het KNMI de warmste zomer in ruim drie eeuwen.
De droogte had zijn effect op de aardappelen van Begeman, 30 procent van de oogst ging verloren. Met het vooruitzicht op meer warme zomers heeft hij ervoor gekozen te investeren in een eigen beregeningssysteem.
Hij liet het zien aan onze verslaggever:
Volgens coöperatie Agrifirm is Begeman niet de enige. Veel boeren kiezen er dit jaar voor beregeningsapparatuur te kopen. Op deze manier zijn ze niet afhankelijk van de loonbedrijven die de apparatuur verhuren.
Het gaat om een behoorlijke investering voor de Groningse agrariër, van zo'n 80.000 euro. Die moet hij er de komende jaren uit zien te halen. Toch hoopt Begeman niet dat alle toekomstige zomers zo droog zijn als deze. "Eigenlijk heb ik liever dat ik hem in de schuur kan laten staan. De aanschafkosten zijn één, maar bij ieder uur dat je draait, komen ook nog kosten kijken: brandstof, afschrijving en onderhoud."
Het beregenen van het land met oppervlaktewater is op dit moment niet overal in Nederland toegestaan. Vanwege de droogte gelden er voornamelijk in het zuiden en oosten van het land onttrekkingsverboden. Dat betekent dat er geen oppervlaktewater mag worden gebruikt.
Om dat te kunnen ondervangen is in Haaksbergen een proef bezig van Waterschap Vechtstromen. Zijn land wordt van onderaf bewaterd. Dat gebeurt niet met grond- of oppervlaktewater, maar met effluent. Dat is door de rioolwaterzuivering voor 95 procent gezuiverd restwater.
10 procent meer opbrengst
Wat blijft er dan in het water achter? "Je moet denken aan ziekteverwekkers, maar ook restanten van geneesmiddelen", vertelt Ruud Bartholomeus, die als hydroloog betrokken is bij de proef die sinds 2011 loopt.
Vanaf 2015 wordt er in de proef restwater van de rioolwaterzuivering gebruikt. Normaal gesproken wordt dit water in het oppervlaktewater geloosd. Nu gaat het direct naar het land van de boer waar het via een drainagesysteem ondergronds wordt geïnfiltreerd.
"Wat we hier onderzoeken is of die stoffen door de planten worden opgenomen. En wat het effect is voor het grondwater." Volgens Bartholomeus is vervuiling van het grondwater met microverontreinigingen een risico.
Bij succes zou er in de toekomst kunnen worden gekeken of het gezuiverde restwater van rioolwaterzuiveringen en industrieën direct naar de boeren kan. Er zou dan wel een buizennetwerk naar de akkers moeten worden aangelegd. Voor de boeren zou het in ieder geval interessant zijn. De opbrengt van de agrariër die meedoet aan de proef ligt al jaren zo'n 10 procent hoger dan bij zijn collega's in de regio.
