Eén gedeputeerde trad er al om af: de zeer moeizame realisatie van windmolens in Limburg. Net zoals in de rest van Nederland is er protest van omwonenden, maar ook de politiek lijkt het halen van de windenergie-doelstelling in de weg te zitten. In het provinciebestuur zit een gedeputeerde van Forum voor Democratie en een gedeputeerde die lid is van GroenLinks. Zij denken zeer verschillend over het nut en de noodzaak van windmolens.
Zes windmolens
In de hele provincie Limburg staan slechts zes windmolens. Die leveren een vermogen van 12,3 megawatt. De doelstelling voor 2020 is 95,5 megawatt, zo'n dertig molens. De verwachting is dat Limburg daarvan in 2020 maar zo'n twintig procent zal realiseren. Daarmee doet de provincie het 't slechtst van heel Nederland.
Wat het lage percentage voor Limburg extra opvallend maakt, is dat de doelstelling voor windenergie een van de laagste is. Zo moet Flevoland in 2020 bijna 1400 megawatt aan windenergie opwekken, Noord-Holland bijna 700 en Groningen ruim 850. Die provincies lijken de doelstelling juist wel (bijna) te gaan halen.
Voor heel Nederland geldt de afspraak dat volgend jaar 6000 megawatt wordt geproduceerd. Waarschijnlijk wordt hiervan 79 procent gehaald.
'Summum van populisme'
Limburg had in de buurt kunnen komen van haar doelstelling als de bouw van een windmolenpark bij Venlo eerder door was gegaan. Maar de plannen stuitten op veel weerstand van omwonenden. De gemeenteraad stemde, vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen, tegen de plannen. Dit terwijl het initiatief voor het windmolenpark van de gemeenteraad zelf was gekomen en de raad aanvankelijk enthousiast was over de plannen.
"Ik vond het vreselijk. Ik vond dit het summum van populisme", zegt Daan Prevoo daarover. Hij was op dat moment gedeputeerde en verantwoordelijk voor windmolens. "Ik was persoonlijk teleurgesteld in de politiek, ook omdat de partij waar ik destijds lid van was, de SP, het als onderdeel gebruikte bij de gemeenteraadsverkiezingen door er campagne tegen te voeren. En daarmee gingen ze ook lijnrecht in tegen mij, hun bestuurder."
Prevoo zette een noodmaatregel in om Venlo te dwingen het windpark tóch te bouwen. Daarna trad hij af. Hij vraagt zich nu sterk af of de rest van de windmolens wel worden geplaatst. "Als ik kijk naar het verkiezingsprogramma van Forum en naar hun verkiezingsretoriek heb ik er een hard hoofd in. Ik denk niet dat ze het kunnen realiseren zonder in conflict met de eigen partij te komen."
Zijn vrees lijkt gerechtvaardigd. Sinds de afgelopen verkiezingen heeft Limburg een zogenoemd extraparlementair provinciebestuur waarin de partijen per onderwerp naar wisselende meerderheden zoeken. De gedeputeerden Ruud Burlet van Forum voor Democratie en Carla Brugman, lid van GroenLinks, buigen zich samen over de klimaat- en energietransitie. In een interview met Nieuwsuur zeggen ze zich 'op veel vlakken' te kunnen vinden. "Er is een klik en wij zijn pragmatisch", zegt Brugman. Maar over windmolens denken toch ook zij zeer verschillend.
Horizonvervuiling
Brugman noemt windmolens 'bittere noodzaak'. "We hebben maar een kleine opgave in Limburg. We moeten ons niet verstoppen en zeggen 'we doen niet mee'." Burlet ziet windmolens juist als schadelijk voor het Limburgse landschap en zegt dat áls ze al geplaatst worden, dit 'het liefst' op zee moet gebeuren.
Burlet voerde vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen campagne tegen de bouw van windmolens. Toch zegt hij zich aan de landelijke afspraken te willen houden. "Om twee redenen. Ten eerste wil je een betrouwbare partner zijn voor het Rijk en je aan gemaakte afspraken houden. En er is ook nog een straf die boven de markt hangt."
Daarmee doelt hij erop dat als Limburg het niet lukt om in 2020 alle afgesproken windmolens te plaatsen, de provincie binnen drie jaar alsnog het doel dubbel moet halen. Dat geldt ook voor andere provincies.
Burlet gaat hiermee in tegen de lijn van de landelijke partij. Leider Thierry Baudet noemde windmolens horizonvervuiling en sprak over klimaathysterie. "Hij weet ook dat wij moeten doen wat het beste is voor de Limburgers", zegt Burlet. "En dat betekent dat je als bestuur je aan gemaakte afspraken dient te houden. Maar 'klimaathysterie' beschrijft wel het gevoel dat de energietransitie heel weinig invloed zal hebben op het klimaat."
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) en Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) zijn overigens optimistisch: ze verwachten dat in 2023 de landelijke doelstelling wel is gehaald.
