'Meer mannen en mensen met migratieachtergrond nodig in rechtspraak'

De rechterlijke macht in Nederland pleit voor meer mannen en mensen met een migratieachtergrond als rechter. Op dit moment is zestig procent van de rechters in Nederland vrouw.

"Sinds jaar en dag is het belangrijk dat de rechtspraak de samenleving weerspiegelt. Daarbij gaat het ook om diversiteit in die samenleving en die moet tot uitdrukking komen in het rechtsbestand. Daarmee wordt het vertrouwen in de rechtelijke macht verstevigd."

Dat zegt Marieke Koek, president van het Gerechtshof in Den Haag en voorzitter van de Landelijke Selectiecommissie Rechtspraak. "Een rechter heeft een enorm belangrijke rol in de samenleving. Als die samenleving verandert, moeten wij mee veranderen, ook als het gaat om hoe wij onze mensen werven."

Mensen die zich met belangstelling bij ons melden, moeten het gevoel hebben dat ze welkom zijn bij de rechtspraak", zegt Koek. "Daar spreken we ook intern over, hoe we dat met z'n allen kunnen uitstralen."

Eigen baas over agenda

Dat de meerderheid van de rechters in Nederland vrouw is, is volgens Koek goed te verklaren. "De afgelopen jaren zijn veel vrouwelijke juristen op de arbeidsmarkt gekomen. Het werk van rechters is heel studieus, wat betekent dat je een deel van de week behoorlijk eigen baas bent over je agenda. Bij het combineren van werken en privé is dat aantrekkelijk. Je kunt 's avonds om 20.00 uur als de kinderen in bed liggen in je dossiers duiken en soms is het mogelijk om bijvoorbeeld een kind van school te halen."

Om de drempel voor mensen met een migratieachtergrond aan te passen, is recent de taaltoets aangepast. Die toets is overigens verplicht voor iedereen die rechter wil worden. "Maar als in die test ook een vraag wordt gesteld over een oud spreekwoord dat onze grootmoeders nog gebruikten, dan kun je je afvragen of je daarmee selecteert of iemand een goede rechter wordt."

De verbale toets test het analoge en analytische denken. Ook wordt een assessment afgenomen. "De vraag is of je goed in staat bent beslissingen te nemen, dat is de kerntaak van een rechter. Je moet heel snel analyseren, hoofd- van bijzaken scheiden en alles in je hoofd koppelen aan wat het juridisch betekent."

Moeilijk dilemma

Beslissingsvaardigheid en stressbestendigheid zijn ook belangrijke eigenschappen waarover een rechter moet beschikken. "Niet meewaaien met alle winden in de media. Als er een moeilijk dilemma is waar iedereen over praat en waar iedereen wat van vindt, dat moet je in staat zijn om die beslissing te nemen."

Overigens is er bij sollicitatieprocedures geen sprake van positieve discriminatie, omdat uiteindelijk de kwaliteiten van de kandidaten gelden.

Stimuleren

Niet alleen door af en toe naar buiten te treden, zoals nu, probeert de rechtspraak mensen te stimuleren om te solliciteren. "We willen mensen met ons verbinden. Daarom zoeken we bijvoorbeeld contact met studentenverenigingen. Ook is het mogelijk om een rechter te spreken om te horen wat het vak precies inhoudt."

"Zittingen zijn maar een deel van het werk", zegt Koek. "Het meeste werk vindt achter de schermen plaats, in het hoofd van de rechter en in overleg met collega's.