Twee zware bevingen in Californië; een opmaat naar The Big One?

• Tomas Riemens

  redacteur Online

Californië is in twee dagen twee keer getroffen door een zware aardbeving. De komende dagen worden meer bevingen verwacht, maar dat is niet wat de inwoners van de grote steden in de Amerikaanse staat bezighoudt. Zij zijn vooral bang voor The Big One, een zware beving in dichtbevolkt gebied.

Seismologen voorspellen al decennia dat in het zuidwesten van de Verenigde Staten een keer een zware beving zal plaatsvinden op de San Andreas-breuklijn. Die breuklijn loopt over zo'n 1200 kilometer dwars door Californië en passeert grote steden als San Francisco en Los Angeles. Wetenschappers denken dat een zware beving op het zuidelijke deel van de breuklijn grote schade kan veroorzaken.

De schok van gisteravond (lokale tijd) was de zwaarste sinds 1999, maar was niet in de buurt van de grote steden. De vraag is of na deze bevingen de kans op The Big One groter is geworden.

Op sociale media delen mensen beelden van hun klotsende zwembad:

De bevingen van gisteravond en donderdagochtend hadden een kracht van respectievelijk 7,1 en 6,4. De schokken waren op twee andere breuklijnen, op enkele honderden kilometers van Los Angeles. Het getroffen gebied in Zuid-Californië ligt ten zuidwesten van Death Valley National Park en is woestijnachtig en dunbevolkt.

Daardoor lijkt de schade mee te vallen, al werd een plaats in de buurt van het epicentrum wel flink getroffen. In het stadje Ridgecrest, met zo'n 30.000 inwoners, braken branden uit doordat gasleidingen scheurden en vielen gewonden.

Ook in Los Angeles was de beving goed voelbaar. Op filmpjes is te zien dat het stadion van de Dodgers heen en weer gaat bij een honkbalwedstrijd. In Las Vegas hadden sporters ook last van de aardbeving. De basketbalwedstrijd tussen de New Orleans Pelicans en de New York Knicks in Las Vegas werd kort stilgelegd vanwege de trillingen.

Door deze bevingen valt dus ook de term The Big One weer veel in Amerikaanse media. De vrees bestaat dat de spanning onder de grond bij de San Andreas-breuk toeneemt door deze bevingen.

Onder de grond is de aarde immers voortdurend in beweging. Op de San Andreas-breuklijn schuiven twee tektonische platen langs elkaar: de Pacifische Plaat en de Noord-Amerikaanse Plaat. De San Andreas-breuk staat weer in verbinding met de breuklijnen waarop de bevingen van de afgelopen dagen waren.

"De breuken staan in contact, ze praten als het ware met elkaar", zegt geofysicus Rob Govers van de Universiteit Utrecht. "Het zijn in feite blokken gesteente die bewegen. Als er een beving is langs een breuk aan de oostkant van zo'n blok, neemt de spanning op breuken aan de zuidkant toe."

'The Big One' is laat

Een aardbeving ontstaat als die opgebouwde spanning plotseling vrijkomt. De energie verplaatst zich in een golfbeweging vanuit het centrum naar de omgeving. Door zo'n beving kan ook op andere plekken energie vrijkomen, dat worden naschokken genoemd.

Eigenlijk hadden wetenschappers al veel eerder een beving verwacht op de San Andreas-breuk. "Er zijn de afgelopen eeuw in Californië zware aardbevingen geweest, maar niet op de plekken waar we ze verwacht hadden; niet op de breuken die het snelst bewegen", zei de Amerikaanse seismoloog Morgan Page eind april nog.

De laatste keer dat er in Los Angeles een beving was met een kracht van 6,5 of meer was in 1994, in San Francisco gebeurde dat in 1989. Op de Hayward-breuk, in de buurt van San Francisco, is dus al veel langer geen zware beving geweest. Amerikaanse wetenschappers verwachten daarom dat de komende decennia de aarde er weleens flink zou kunnen gaan trillen.

Tegen The New York Times zei een geofysicus van de United States Geological Survey gisteren dat de berekeningen over The Big One niet zijn aangepast na de beving van donderdagochtend. De verwachting is nog steeds dat voor 2030 een beving met een kracht van 7 het zuiden van Californië treft.

Ook na de tweede beving in twee dagen blijven de voorspellingen onveranderd, zegt geofysicus Rob Govers. "De inschatting is nu dat de kans op een zware aardbeving in Los Angeles niet sterk is toegenomen."

Maar of het nog één, twee, tien of twintig jaar duurt totdat The Big One de VS treft, valt volgens de geofysicus van de Universiteit Utrecht niet te zeggen. "Dat is het vervelende van aardwetenschappers", zegt hij lachend. "Ze kunnen zeggen waar ze een beving verwachten en welke kracht die zal hebben. Maar het is onmogelijk te zeggen wanneer zo'n beving precies komt."

Het epicentrum lag bij het stadje Ridgecrest, op zo'n 300 kilometer van Los Angeles: