Dit weekend begint voor Schiphol de drukste periode van het jaar: de zomervakantie. In nog geen twee maanden tijd verwacht de luchthaven 12,8 miljoen passagiers, en dat is wéér meer dan vorig jaar. Niet alleen in op de luchthaven is het druk, ook in de lucht is het dringen. En dat kan tot meer vertraging voor passagiers leiden.
Vooral rond vakantievliegvelden, waar de komende maanden veel vliegtuigen tegelijk willen landen, ontstaan knelpunten. In het luchtruim is de drukte inmiddels zo groot dat de Europese luchtvaartautoriteit EASA met een oproep komt: piloten en luchtverkeersleiders moeten zich aan hun vooraf opgestelde vliegplan houden.
In de praktijk wijken piloten - in overleg met de luchtverkeersleiding - regelmatig van hun vliegplan af, bijvoorbeeld om vertraging in te lopen. "Een vluchtplan is een plan, geen dictaat", zegt Willem Schmid, voorzitter van pilotenvakbond VNV. "Je probeert dat plan uit te voeren, maar je kunt onderweg zijn en dan je route moeten wijzigen. Dat gebeurt regelmatig."
Versnipperd luchtruim
Maar die aanpassingen aan het vluchtplan kunnen grote gevolgen hebben. Het Europese luchtruim is enorm versnipperd: elk land heeft zijn eigen luchtverkeersleiding. Een oplossing van de ene luchtverkeersleider kan een probleem zijn voor de andere.
Jacco Hoekstra onderzoekt als hoogleraar Lucht- en Ruimtevaarttechniek aan de TU Delft stromen luchtverkeer. "Als je naar boven kijkt, is de lucht nog gewoon blauw. Fysiek is er genoeg ruimte voor alle vliegtuigen. Het probleem is dat het systeem van luchthavens en verkeersleiding het niet altijd aan kan. Dan ontstaan knelpunten."
Hij en zijn collega's werken aan betere systemen. "We kijken hoe stromen vliegverkeer op elkaar reageren. De bedoeling is om stromen zo efficiënt mogelijk langs elkaar te laten gaan."
Ondertussen is het maar de vraag of de oproep van de EASA iets gaat doen aan de filevorming in de lucht. Steven van der Heijden van luchtvaartmaatschappij Corendon denkt dat het niet zal werken. "Dat druist in tegen alles waar we vliegers voor opleiden: zoals de meest efficiënte route vliegen of de kortste route vliegen."
Ook Hoekstra is kritisch. "De oproep gaat ervan uit dat het vooraf berekende vliegplan altijd het beste is. Dat is een illusie. De vlucht is altijd onvoorspelbaar door het weer, storingen en andere vluchten die daar weer op reageren."
Je zult langer moeten wachten voordat een vliegtuig kan vertrekken
De oplossing voor de knelpunten ligt volgens Van der Heijden bij betere afstemming tussen luchtverkeersleidingsorganisaties. Hij pleit voor één Europees luchtruim. Maar daar wordt al decennia over gesproken, en het idee komt maar niet van de grond. Landen willen autonomie behouden in hun eigen luchtruim. "Bijna alle landen houden heel strak vast aan de controle over het eigen luchtruim."
Hij waarschuwt dat passagiers deze zomer de drukte op de grond maar zeker ook in de lucht op verschillende manieren zullen merken. "Je zult langer moeten wachten voordat een vliegtuig kan vertrekken, er zullen meer rondjes gevlogen worden voor landing en vliegtuigen zullen langer moeten wachten voordat ze bij de gate terecht kunnen."
Bij veel vertraging zullen overstappende passagiers hun vlucht kunnen missen. En dat terwijl overstappers heel belangrijk zijn voor Schiphol: ze vormen veertig procent van het totaal aantal passagiers. Op de drukste dagen in de zomer verwacht Schiphol 235.000 passagiers die vertrekken, aankomen of overstappen op de luchthaven.
Schiphol heeft mensen in dienst die in alle drukte passagiers helpen met vertrekken en overstappen. Nieuwsuur liep mee met manager Bernd:
