'Ov-chipkaart verdwijnt niet, er komen meer mogelijkheden bij'

Het systeem dat de ov-chipkaart aanstuurt, gaat de komende jaren op de schop. De voornaamste verandering: de chipkaart is straks niet meer de enige manier waarop je kunt reizen.

Je kunt dan ook met je bankpas of smartphone inchecken. "Dat is bijvoorbeeld heel handig voor toeristen uit het buitenland. Bovendien hoef je je saldo niet meer op te laden", zegt Gerbrant Corbee, woordvoerder van de Coöperatie Openbaar Vervoerbedrijven.

Het project is er volgens hem op gericht om de drempel om met het ov te reizen lager te maken. Dat zou er ook toe kunnen leiden dat de vervoerders meer klanten, en dus meer omzet, krijgen.

Centraal aangestuurd

Het idee is dat straks alles centraal wordt aangestuurd. Het reissaldo wordt dan niet meer op de kaart bijgehouden, maar op een centrale plek. Dat gebeurt achter de schermen, bij het inchecken zelf verandert dus niets.

Het nieuwe systeem heeft een groot voordeel, zegt Jasper van Kuijk. Hij deed onderzoek naar de werking van de ov-chipkaart voor de TU Delft. "Je kunt straks via een app op je telefoon heel veel regelen. Denk aan saldo opladen, een nieuw abonnement toevoegen of zelfs switchen naar de eerste klas."

Volgens de woordvoerder van de Coöperatie Openbaar Vervoerbedrijven wordt er inderdaad gewerkt aan een app waarmee iemand al zijn of haar gegevens kan beheren. Het is alleen nog niet duidelijk is wat de mogelijkheden van zo'n app precies zijn.

Van Kuijk denkt dat veel mensen hier wel oren naar hebben. "Waar ik heel benieuwd naar ben of je straks echt alles in één app kunt beheren, ook bijvoorbeeld je abonnementen. Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat je je NS-abonnement dan in de Arriva-app kan laden. De vraag is dan alleen: wil de vervoerder dat het klantcontact via de concurrent of een nieuwe app verloopt?"

Goedkopere kaarten

Doordat met het nieuwe systeem alles centraal geregeld wordt, kunnen de chipkaarten en paaltjes goedkoper worden. Om dit te laten werken moet een deel van de 60.000 palen worden vervangen, het andere deel is al op het nieuwe systeem voorbereid.

Er wordt hierbij gebruikgemaakt van het EMV-protocol (een afkorting voor Europay, Mastercard en Visa), waar ook onze bankpassen en mobiele betalingen mee werken. Je bankpas, telefoon of chipkaart 'praat' dus eigenlijk via internet met een centraal systeem.

Dat betekent wel dat er in het geval van een internetstoring een zogeheten buffercapaciteit moet zijn waardoor het inchecken gewoon kan doorgaan. Als alles weer werkt worden de transacties alsnog verwerkt.

2021 en 2023

Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur sprak in een brief aan bestuurders van ov-bedrijven de verwachting uit dat het nieuwe systeem in 2021 gereed is. Twee jaar later moet het huidige systeem dan worden vervangen.

Van Kuijk heeft wel wat vraagtekens bij die planning. "Als ze in 2021 het systeem klaar willen hebben, moeten ze dus in twee jaar een systeemontwerp hebben, een werkende backoffice klaar hebben én - en dat is het lastigste - ook alle poortjes hebben vervangen. Dat lijkt me te snel."

Volgens hem is de brief van de staatssecretaris vooral een vraag aan de bestuurders om aan de slag te gaan met de palen die onder hun verantwoording vallen.

Het nieuwe systeem wordt al getest. Op het spoortraject tussen Den Haag en Leiden loopt een test waarbij duizend mensen kunnen inchecken met hun pinpas of creditcard. Daaruit blijkt dat het systeem langzamer werkt dat het huidige.

Iedereen die wel eens met het openbaar vervoer reist zal de lange rijen voor de paal of het poortje wel kennen bij het uitchecken. De Coöperatie Openbaar Vervoerbedrijven bekijkt hoe dat verbeterd kan worden.