Vrijspraak of levenslang? Uitspraak Holleeder 'wordt echt spannend'
Vrijspraak of levenslang. Dat zijn de twee uitersten waar de rechtbank in Amsterdam vandaag over oordeelt in de zaak tegen Willem Holleeder.
Het Openbaar Ministerie vroeg om hem de rest van zijn leven op te sluiten, zijn advocaat wil dat hij wordt vrijgelaten.
Holleeder wordt ervan verdacht vijf moordopdrachten te hebben gegeven tussen 2002 en 2006, waarbij in totaal zes doden vielen. De bekendste moorden zijn die op zijn zwager Cor van Hout en op vastgoedhandelaar Willem Endstra.
Zwaard
"De kans dat hij levenslang krijgt, acht ik zeer groot", zegt strafrechtadvocaat Gerard Spong. "Al wordt hij van twee of drie moorden vrijgesproken, dan nog komt hij in aanmerking voor levenslang. Dat krijg je in Nederland tegenwoordig al gauw bij twee bewezen verklaarde moorden."
In twee moordzaken is Holleeder eerder al door het gerechtshof genoemd als mededader. Dat gegeven hangt nu als een zwaard boven zijn hoofd.
De kans dat het levenslang wordt is zeer redelijk.
Daarbij bepaalde de Hoge Raad laatst dat de kroongetuigen in die twee zaken betrouwbaar zijn. Hun verklaringen worden ook tegen Willem Holleeder gebruikt. "Het gerechtshof en de Hoge Raad hebben daarmee het fundament gelegd voor zijn veroordeling", aldus Spong.
Toch staat een veroordeling nog niet vast, zegt misdaadjournalist Wim van de Pol. Hij schreef recent een boek over Willem Holleeder, gebaseerd op de politiedossiers van tientallen strafzaken.
"De kans dat het levenslang wordt is zeer redelijk, maar ik zou ook niet echt verbaasd zijn als er vrijspraak volgt. Vooral in de andere zaken is naar mijn mening veel twijfel. Het wordt echt spannend."
Waarheid?
Concreet bewijs voor Holleeders betrokkenheid bij liquidaties, zoals telefoontaps of dna-sporen, is er niet. Wel is er een reeks van getuigen, waaronder zijn eigen zussen en ex-vriendin. Voor hen is het zonneklaar dat Willem Holleeder mensen liet vermoorden.
Maar hoe weet je of zij de waarheid spreken? "Dat is heel lastig", zegt Van de Pol. "De rechtbank probeert te kijken of verklaringen ondersteund worden door ander onderzoek."
De rechtbank zal proberen in te schatten welke belangen iemand kan hebben om te verklaren tegen Holleeder. "Een zus die wil dat haar broer uit haar leven blijft, heeft een belang om een bepaalde verklaring af te leggen. Daar moet de rechtbank dus goed naar kijken."
Het wegen van het bewijs van alle getuigen is een enorm ingewikkelde puzzel.
Volgens advocaat Spong is het altijd oppassen met familieleden die getuigen. "Allerlei familieverhoudingen kunnen invloed hebben gehad op het waarheidsgehalte. In zedenzaken zie je ook dat de rechter verklaringen van familieleden heel sceptisch benadert."
Toch verwacht hij dat in ieder geval Astrid Holleeder wel als een betrouwbare getuige zal worden gezien. "Ze heeft gesprekken opgenomen en de inhoud liegt er niet om."
Daar staat weer tegenover dat de zussen eerder hebben gelogen om het crimineel vermogen van Cor van Hout uit zicht van de autoriteiten te houden, zegt Van de Pol. "Dus je zou kunnen zeggen: je moet hun verklaringen met een korreltje zout nemen. Het wegen van het bewijs van alle getuigen is een enorm ingewikkelde puzzel."
De media-aandacht voor de zaak was groot, de afgelopen anderhalf jaar. Vooral het verhaal van Astrid Holleeder vond gretig aftrek bij het publiek. De dag na de uitspraak verschijnt haar derde boek; eerder werd haar bestseller 'Judas' al omgetoverd tot toneelstuk en tv-serie.
Het beeld van Willem Holleeder als knuffelcrimineel werd stap voor stap afgebroken. Maar, zegt advocaat Mariëlle van Essen: "Dat hij een nare man was, bewijst nog niet dat hij opdracht gaf voor liquidaties."
'Topgangster'
Wat de uitspraak ook wordt, vrijspraak, levenslang of iets ertussenin, volgens Gerard Spong is Holleeder in ieder geval geen mythisch figuur meer. "De ongrijpbare crimineel, daar is een einde aan gekomen."
Volgens Van de Pol is tijdens het proces gebleken dat Holleeder niet de topgangster was die sommigen dachten dat hij was. "Zijn positie in het milieu was nooit zo prominent. De godfather die alle touwtjes in handen had, dat was hij niet."
Verder heeft het proces eigenlijk maar weinig opgeleverd, vindt hij. "De oplossing van het grote raadsel, namelijk wat er destijds nu precies heeft gespeeld tussen al die Amsterdamse criminelen, is niet gevonden."
