De Waalse cineasten en broers Jean-Pierre en Luc Dardenne zijn geen onbekenden in de Franse filmstad Cannes. Twee keer wonnen ze er al een Palme d'Or: voor hun films Rosetta en L'enfant. En met hun laatste film Le jeune Ahmed wonnen ze er de prijs voor beste regie.
Net als eerdere films van de Dardennes heeft Le jeune Ahmed een documentaire-achtige stijl en het thema van een kwetsbare jongere die de wet overtreedt is ook niet nieuw voor de broers. Wel totaal nieuw: de speelfilm behandelt een thema uit de actualiteit. In Le jeune Ahmed radicaliseert een dertienjarige jongen onder invloed van een imam.
Broer Jean-Pierre: "Je hebt over de hele wereld aanslagen, zelfmoordaanslagen. Maar toen wij zagen dat het ons ook aangaat, in het dagelijks leven in Frankrijk en in België, zeiden we: laten we proberen daar een antwoord op te geven met een verlichting door middel van onze kunst, met de cinema."
Politieke film
De broers zien Le Jeune Ahmed als een politieke film. Luc: "Want het is een politieke vraag die we behandelen. Het is een vraag over een versie van een religie, want het is niet de hele islam maar een geradicaliseerde islam, het islamisme dat probeert het hele leven te domineren, het individuele leven en het collectieve leven. Met verboden die ertoe leiden dat je een 'wij' en 'zij' hebt."
En dat moet bestreden worden, vindt Luc. "We moeten het afwijzen en de seculiere democratie verdedigen, waarvoor onze ouders en grootouders ook gestreden hebben. Daar zijn veel doden voor gevallen, voor onze democratie, dus we moeten daar zuinig op zijn."
Jean-Pierre: "Religie is voor mij het privédomein. Natuurlijk is het niet zo dat je religie thuis achterlaat als je je huis uitstapt. Maar in het publieke debat kun je er wel van uitgaan dat er ook andere meningen zijn. Jouw mening kun je in een democratie niet met kracht of terreur opleggen aan anderen."
Volgens Luc zijn meerdere interpretaties van de film mogelijk. "Maar één interpretatie is dat we laten zien hoe een absolutistische religie, in dit geval het islamisme, erin slaagt een jongen te transformeren in een persoon die wordt gedreven door haat. Door het ideaal van zuiverheid, uitsluiting van mensen die niet puur zijn. En meer nog dan uitsluiting: eliminatie."
Onzuiver
Jean-Pierre vertelt hoe het dertienjarige hoofdpersonage Ahmed in de film naar absolute zuiverheid zoekt. "De film laat zien hoe die jongen uiteen wordt getrokken door de zoektocht naar die zuiverheid en de roep van het leven." In de film wil Ahmed op een gegeven moment zijn moeder, een meisje en een hond niet aanraken omdat zij 'onzuiver' zouden zijn.
De Dardennes noemen de film een 'ode aan de onzuiverheid'. "Want zo is het leven", zegt Luc. "Het leven is onzuiver, een mengsel. En de imam in de film wijst dat mengsel af. Hij zegt: 'een ware moslim mengt zich niet met kruisvaarders, met christenen en joden. Wij zijn wij, wij zijn puur. De andere moslims zijn niet puur, dat zijn geen echte moslims'."
In de film worstelt Ahmed hiermee. "Het jochie respecteert zijn religie, hij wil ervoor doden maar tegelijkertijd wil hij ook leven. Hij is aangetrokken tot het meisje dat hij ontmoet, hij laat zich beroeren. Dat laten we zien: het leven en de dood. En uiteindelijk wint het leven."
