Sector erkent: veel mis met bloemen uit Afrika

Er is veel mis met de teelt van bloemen in derdewereldlanden. Door het overvloedig gebruik van gif en water komt de voedselproductie in die landen in gevaar. Ook de arbeidsomstandigheden zijn slecht. Nederlandse bedrijven, die op grote schaal betrokken zijn bij de teelt in Afrika en Zuid-Amerika, beloven beterschap in een convenant dat vandaag wordt getekend.

Een heel groot deel van de bloemen en planten die in Nederlandse winkels te koop zijn, komt tegenwoordig uit ontwikkelingslanden als Kenia, Ethiopië en Colombia. Veel Nederlandse bedrijven hebben daar productiefaciliteiten opgezet of werken intensief samen met lokale ondernemers. De bloemen worden geëxporteerd over de hele wereld, vaak met het vliegtuig.

Er doen zich bij de productie misstanden voor. De medewerkers, veelal vrouwen, worden slecht betaald en er wordt gif gespoten dat in Nederland verboden is. Ook wordt er veel water gebruikt, wat vaak al zeer schaars is in die landen. Door de bloementeelt blijft er te weinig land en water over voor de lokale bevolking om voedsel te verbouwen.

Rozen uit Afrika

Nederlandse bloemenbedrijven hebben de afgelopen jaren op grote schaal productie verplaatst naar landen in Afrika en Zuid-Amerika. Het klimaat maakt het daar mogelijk om het hele jaar door, tegen lagere kosten bloemen en planten te kweken. Het bekendste voorbeeld zijn rozen, die tegenwoordig bijna allemaal in Afrika worden geteeld. In Nederland daalde het aantal rozenkwekers in vijftien jaar tijd van 765 naar 120.

Het convenant wordt getekend door twaalf partijen in de bloemensector. Ongeveer 600 Nederlandse handelsbedrijven zijn internationaal actief. Namens het kabinet tekenen de ministers Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en Schouten (Landbouw).

1 dollar 90 per dag

In het document staan onder andere afspraken over een beter loon voor het personeel in de kwekerijen. In landen zonder een minimumloon wordt dat ten minste 1 dollar 90 per dag. Daarmee komen de werknemers net boven de absolute armoedegrens die de Wereldbank hanteert.

Dat moet binnen een jaar worden aangepakt, net als de vermindering van het pesticiden-gebruik. Op sommige bloemen worden nu wel tien verschillende bestrijdingsmiddelen gebruikt.

Ook op stekjes moeten minder milieuvervuilende stoffen worden gespoten. Nu komt het nog voor dat gif waarvan het gebruik in Europa verboden is daar wel op stekjes gespoten wordt. Vervolgens worden de planten dan hier verder opgekweekt.

Geen grootschalige misstanden

Royal Flora Holland laat de NOS weten dat de ondertekening van het convenant geen erkenning is van grootschalige misstanden. De kwekers die bij de veiling van Royal Flora Holland zijn aangesloten werken met het duurzaamheidskenmerk FSI. Zij hebben afgesproken dat ze vanaf 2020 90 procent duurzaam gaan telen. De woordvoerder wijst erop dat grote kwekerijen ook zorgen voor gezondheidszorg, scholing en huisvesting van het personeel.

Natuur en Milieu en de keurmerkorganisatie Max Havelaar waren ook betrokken bij de totstandkoming van het convenant, maar zullen er hun handtekening niet onder zetten. Max Havelaar vindt dat de afspraken niet ver genoeg gaan en Natuur en Milieu heeft te weinig kennis van de bedrijfstak in het buitenland om er conclusies over te trekken.

Max Havelaar is wel blij met het minimumsalaris van 1 dollar 90 per dag, maar had graag gezien dat die ondergrens de komende jaren steeds iets verhoogd zou worden. Natuur en Milieu vindt dat er onvoldoende waarborgen zijn dat er ook echt iets van de milieuafspraken terechtkomt. "In Afrika is het moeilijk monitoren."