Voetbalclubs willen snel einde aan transfergekte rond kinderen
Oscar van der Horst
redacteur NOS Sport
FC Utrecht onder 14 werd dit seizoen kampioen van Nederland. Grote clubs als Ajax en PSV kwamen er niet aan te pas. In de kampioenswedstrijd werd PSV met maar liefst 7-1 verslagen. Ajax en PSV staan nu in de rij om de Utrechtse jongens in te lijven. Liefst negen spelers werden de afgelopen periode benaderd.
Uiteindelijk wisten de Domstedelingen de schade te beperken, maar verloren ze toch nog vier spelers aan de twee Nederlandse grootmachten. Aan dat soort praktijken moet volgens de Veranderagenda van de Eredivisie CV zo snel mogelijk een einde komen.
De zes clubs met een jeugdopleiding met een internationale status, Ajax, PSV, Feyenoord, AZ, FC Utrecht en Vitesse, halen geen spelers meer actief bij elkaar weg. Het zogenoemde Herenakkoord.
Aanvankelijk was het de bedoeling dat de veranderingen pas vanaf 2021 in zouden gaan. Als het aan de Eredivisie CV ligt, gaat het Herenakkoord voor jeugdspelers al op 1 juli aanstaande in.
Ajax shopt erop los
Tot die tijd neemt vooral Ajax het er nog van. Deze zomer haalden de Amsterdammers onder anderen Rio Hillen, Kian Fitz-Jim (AZ), Steven van der Sloot en Rico Speksnijder (Feyenoord), Tunahan Tasci (NEC) en Ar'jany Martha (Sparta).
De 14-jarige Gouwenaar Rico Speksnijder was een van de grote talenten van Feyenoord. De Rotterdammers waren uiteraard niet blij met het vertrek van de jonge nummer 10. Vader Remco Speksnijder liet in het Gouds Dagblad echter weten dat de overgang naar Ajax de eigen keuze was van zijn zoon.
"Na de winterstop van dit seizoen gaf Rico aan dat hij het niet meer naar zijn zin had bij Feyenoord", aldus vader Speksnijder. "We hebben Feyenoord daarna laten weten dat Rico volgend seizoen helaas niet meer zal deelnemen aan de jeugdopleiding."
"Na het opzeggen hebben we aan Rico gevraagd waar hij graag zou willen voetballen. Rico was al door meerdere clubs uitgenodigd en heeft daarna de keuze gemaakt om bij Ajax te gaan spelen. Rico wilde graag naar Ajax."
Oude discussie
De discussie is al jaren gaande. In 2012 al beklaagde Marcel Brands, de toenmalige technisch manager van PSV, zich over het schenden van het gentlemen's agreement door Ajax, dat de 13-jarige Mink Peeters van PSV had overgenomen. PSV wist van niets. Ook andere clubs klaagden over het jagen op talenten door de Amsterdamse club.
PSV moet bij zichzelf te rade gaan over waarom spelers willen vertrekken
Ajax was zich van geen kwaad bewust toen even later ook Riechedly Bazoer (16) de pikante overstap naar Amsterdam maakte. "PSV moet bij zichzelf te rade gaan over waarom spelers willen vertrekken", verplaatste de toenmalige hoofdtrainer Frank de Boer het probleem. "Wij zouden ook eerst kijken naar de reden die die speler heeft om te vertrekken."
"Het probleem toen was dat niemand iets op papier had gezet", aldus Serge Rossmeisl, directeur van de Federatie van Betaald Voetbal Organisaties FBO. "Nu staan de grote lijnen wel op papier. Maar het blijft een herenakkoord. Het woord zegt het al. Het heeft niet de kracht van een regel."
"Juridisch ga je het niet voor elkaar krijgen clubs te verbieden spelers van elkaar over te nemen", aldus Mattijs Manders, per 1 juli de nieuwe algemeen directeur van de Eredivisie CV. "Een speler kan altijd van de ene naar de andere club gaan. Het initiatief moet wel bij de spelers liggen en de clubs moeten niet intensief bij elkaar gaan scouten. Dat ze dat niet doen en verder kijken."
Rossmeisl trekt de vergelijking tussen de topopleidingen en de universiteiten. "Waarom zou je van de ene naar de andere universiteit gaan? Ook in een vertrouwde omgeving kan het."
Hogere opleidingsvergoedingen
Het Herenakkoord is onderdeel van een breder pakket maatregelen in de Veranderagenda. "Het gaat om het totaalplaatje", aldus Rossmeisl. Zo staat in de planning dat de leeftijd vanaf wanneer betaald moet worden voor een jeugdspeler wordt verlaagd van 12 jaar naar 11 jaar.
Daarnaast is het de bedoeling dat de hoogste opleidingsvergoeding, voor het weghalen van spelers bij een andere club met een jeugdopleiding op het hoogste niveau, op 35.000 euro per opleidingsjaar komt te liggen en dat daaronder meerdere lagere categorieën komen.
De verandering van de hoogte van de opleidingsvergoedingen gaat nog niet direct per 1 juli in. Over de exacte bedragen wordt nog overlegd met onder meer de CSR, de Centrale Spelersraad.
Nu is 15.000 euro de vergoeding per opleidingsjaar tussen BVO's en zijn er verder geen gradaties. "Dat is te weinig voor de bovenkant en te veel voor de onderkant", zegt Rossmeisl. "Voor clubs aan de onderkant is 15.000 veel om bijvoorbeeld afvallers van topclubs over te nemen. Daarom moeten we zoeken naar een tussenweg met een hogere bovenkant. Dat iedereen op de juiste plek terechtkomt."
"Europees ligt de hoogste opleidingsvergoeding voor de topclubs nu op 90.000 euro, de categorie eronder op 60.000 euro, dan 30.000 en dan 10.000 euro per opleidingsjaar", zegt Rossmeisl. "Het nieuwe vergoedingensysteem in Nederland zal meer aansluiten bij die internationale regels."
Opleiden moet lonen
Doel van de maatregelen is ervoor te zorgen dat investeren in jeugdopleidingen meer loont. "Clubs moeten worden gestimuleerd om te investeren in de jeugdopleiding", aldus Manders. "Dat het loont om te investeren in de jeugd, dat clubs daar de vruchten van plukken en dat spelers uiteindelijk vanuit de jeugd het eerste halen."
AZ haalt op dit moment het hoogste rendement uit zijn jeugdopleiding. Bijna de helft van de speelminuten van de eredivisionist wordt gemaakt door zelf opgeleide spelers. Over de laatste jaren haalt 41 procent van de Alkmaarse junioren uit het team onder de 13 jaar het betaald voetbal.
Adam Maher en Guus Til haalden de laatste jaren zelfs het Nederlands elftal. En bondscoach Ronald Koeman heeft met Calvin Stengs het volgende Alkmaarse jeugdproduct al op de radar. De club heeft bijna meer werk aan het behouden van zijn talenten dan aan de scouting zelf.
Maar Ajax aasde de laatste jaren meermaals op een talent uit Alkmaar. In de zomer van 2017 liet John van den Brom weten dat 'Ajax in het afgelopen seizoen 16 jeugdspelers had benaderd'. Deze zomer gingen er met Kian Fitz-Jim en Rio Hillen twee AZ-jeugdspelers naar Amsterdam.
"Het onbeperkt weghalen van jeugdspelers moet worden ontmoedigd", zegt Manders. "Clubs moeten beter worden beschermd. Het doel is om het Nederlandse voetbal sterker te maken. Elke BVO moet een volwaardige jeugdopleiding hebben. De vraag is of we er sterker van worden als alle beste spelers alleen maar bij de grote clubs spelen."
En de vraag is ook of de spelers zelf er beter van worden. Mink Peeters kan trots vertellen dat hij bij Real Madrid onder contract heeft gestaan. Hij is een ervaring rijker, maar een illusie armer. Als prof kwam hij slechts tot een handvol invalbeurten namens Almere City en de Spaanse derdeklasser Lleida Esportiu.
Het 21-jarige supertalent van weleer zit nu al een halfjaar zonder club.