Het Nederlandse programma om stikstof terug te dringen in kwetsbare natuurgebieden voldoet niet. De Raad van State - de hoogste rechterlijke instantie in het bestuursrecht - heeft vandaag geoordeeld dat tien intensieve veehouderijen in Brabant, Gelderland en Limburg alleen nog mogen uitbreiden als zeker is dat dit geen schade oplevert aan kwetsbare natuurgebieden.
Door de grote hoeveelheid stikstof die neerdaalt, staat de biodiversiteit in kwetsbare natuurgebieden in Nederland al jaren onder druk. Plantensoorten nemen in aantal af, waardoor vogels en insecten uit de gebieden verdwijnen.
De uitspraak heeft grote gevolgen voor met name de intensieve veehouderij. Nog eens zo'n 180 verleende vergunningen staan nu op losse schroeven. De meeste vergunningen zijn verleend aan veebedrijven. Maar ook vergunningen voor wegenaanleg, transportbedrijven en biomassacentrales - waarbij ook stikstof vrijkomt - worden mogelijk niet verleend. De komende maanden hoopt de Raad van State uitspraak te doen in al deze individuele zaken.
Overheid nu aan zet
Natuur- en milieuorganisaties hadden de zaken aangespannen omdat ze het onterecht vinden dat de Nederlandse overheid ervan uitgaat dat de stikstofneerslag in Nederland zal afnemen en bedrijven daarom nu alvast mogen uitbreiden.
De Raad van State oordeelt dat het systeem in strijd is met Europese regelgeving en geeft de milieuorganisaties dus gelijk. Het Europese Hof kwam al eerder tot die conclusie.
Ook voor veebedrijven die in de toekomst willen uitbreiden wordt het lastiger om een vergunning te krijgen. De Nederlandse overheid is nu aan zet om een structurele oplossing te bedenken die de stikstofneerslag doet afnemen.
Vergunningen vernietigen
In een reactie laat minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit weten dat zes vergunningen waartegen bij de Raad van State beroep is ingesteld, worden vernietigd en dat er rekening mee moet worden gehouden dat dat ook geldt voor de bovengenoemde 180 verleende vergunningen. Eerder verleende vergunningen blijven wel geldig.
"De ambitie om de hoeveelheid stikstof terug te dringen heeft voor ons prioriteit", zegt Schouten. "Samen met de PAS-partners (Programma Aanpak Stikstof) ga ik bekijken op welke manier ik die ambitie goed kan invullen."
Land- en Tuinbouworganisatie LTO en de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) zeggen dat voor veel veehouders nu een onzekere tijd aanbreekt. Ze kunnen hun plannen om nieuwe stallen te bouwen mogelijk niet uitvoeren. De organisaties vrezen ook dat de koeien uit de wei verdwijnen.