Vergunningen voor uitbreiding boerenbedrijven op losse schroeven
Het Nederlandse programma om stikstof terug te dringen in kwetsbare natuurgebieden voldoet niet. Volgens het Europees Hof van Justitie mogen vergunningen alleen maar afgegeven worden als wetenschappelijk vaststaat dat het geen grotere milieuschade oplevert. Door dit arrest staan meer dan 200 nieuw te verlenen vergunningen voor intensieve veehouders, transportbedrijven, wegenaanleg, biomassa- en vergistingscentrales op losse schroeven.
Milieu- en natuurorganisaties en de provincies Gelderland, Limburg en Noord-Brabant procedeerden tot aan de Raad van State tegen uitbreiding van veestapels. De hoogste bestuursrechter legde de vragen voor aan het Europees Hof en is nu weer aan zet om te oordelen of het Nederlandse Programma Aanpak Stikstof (PAS) hard genoeg is of niet.
Feitelijk moet vastgesteld worden of het PAS voldoet, onder meer aan de eisen van wetenschappelijke onderbouwing. Volgens natuurbeschermingsrechtdeskundige Marieke Kaajan kan een uitspraak over de vergunningen wel 6 tot 9 maanden duren. Tot die tijd zitten boeren en bedrijven in onzekerheid.
"Het Hof legt de lat heel hoog voor het PAS en ik denk dat we dat niet redden qua herstel", zegt Kaajan. "De minister zal er een zware dobber aan hebben om een aangepast programma op te stellen. Voorlopig zullen er dan ook geen vergunningen worden verleend."
Dat bevestigt een woordvoerder van het Interprovinciaal Overleg. "Uit voorzorg verstrekken wij op dit moment geen vergunningen met betrekking tot stikstof."
Amelisweerd
De milieuorganisaties zijn stelliger. "De nieuwe vergunningen werden in afwachting van de procedure nog niet definitief verleend en zijn met dit arrest allemaal vernietigd", zegt advocaat Valentijn Wösten. Ook de vergunning voor de verbreding van de A27 bij Utrecht bij het bos van Amelisweerd is volgens de advocaat hiermee mogelijk van de baan.
Volgens juriste Kaajan is dat maar de vraag. "Een vergunning mag alleen als er geen alternatieven zijn of het openbaar belang een dwingende reden is. Een groot maatschappelijk project als een weg komt waarschijnlijk wel door zo'n toets heen."
Minister Schouten noemt het positief dat het Hof "een systematiek als het PAS accepteert". Maar volgens haar is het wel duidelijk dat er zware eisen gesteld blijven worden aan de wetenschappelijke onderbouwing van het PAS. "Het is nu aan de Raad van State om te beoordelen of die onderbouwing voldoende is", zegt de minister.
Vergunningenmachine
De stikstofuitstoot is in vele gebieden al te hoog en meer uitstoot van stikstof in kwetsbare natuurgebieden mag dus niet. Het PAS, waarmee grond en motivering gegeven werd voor vergunningen, moet aangepast worden. PAS werd opgesteld in 2015 en loopt tot 2021 en was bedoeld om natuurgebieden te beschermen.
"De uitspraak betekent dat duizenden natuurvergunningen voor bedrijfsuitbreidingen die sinds 2015 zijn verleend nooit hadden worden afgegeven. Het is klaar met de PAS als een lopende-band-vergunningenmachine", concludeert Wösten.
Het is het oude verhaal van zure regen. "In het verleden was de industrie de grote boosdoener. Dat is aangepakt, maar de veehouderij blijft hopeloos achter en is de grootste bron en doet volstrekt onvoldoende", aldus de milieuorganisaties.
