Zeven doden op volle Mount Everest: 'Ik kan hier niet naar kijken'

• Danny van Zeggelaar

  redacteur Online

Op een overbevolkte Mount Everest zijn de afgelopen week zeker zeven bergbeklimmers om het leven gekomen. Onder de doden zijn onder meer mensen uit India, Amerika, Ierland en Australië.

Woensdag maakt de Nepalese klimmer Nirmal Purja een foto van de enorme drukte op de berg. Hij schat dat op dat moment ruim 200 bergbeklimmers van het mooie weer wilden profiteren en de klim naar de top van 8848 meter wilden maken. Daar wachtte de klimmers echter een onaangename verrassing: door de enorme toestroom van mensen stond er een file bij de top en moesten mensen uren wachten voor ze naar boven konden. Ze riskeerden daarbij bevriezing en hoogteziekte.

Het is niet duidelijk of er woensdag ook Nederlanders op het hoogste stuk van de Mount Everest waren. Wel bereikte volgens De Gooi en Eemlander de 49-jarige Wilco Dekker de top van de berg donderdag. Dekker en zijn team kregen onderweg ook te maken met zware omstandigheden, zoals bevriezingsverschijnselen, overgeven, bloedneuzen en hoofdpijn.

Ook Daphne de Jong van 29 bereikte de top deze week, maar ze vreesde dat ze het niet zou halen. Tijdens de afdaling viel ze en lukte het niet meer op te staan. "Het enige wat ik nog kon uitbrengen was: meer zuurstof. De sherpa haalde extra zuurstof en zo lukte het weer op te staan", zegt ze bij NH Nieuws. Ze spreekt van "het zwaarste wat ze ooit heeft meegemaakt".

Moedergodin

"Ik kan niet naar deze foto kijken", reageert Katja Staartjes. Zij beklom in 1999 als eerste Nederlandse vrouw de Mount Everest. "Ik moet er niet aan denken om tussen al deze mensen te staan, dat je moet wachten en dat je niet vooruitkomt. Dit is de hoogste berg ter wereld, waar de Nepalezen aan refereren als Chomolungma, de 'moedergodin van de aarde'. En die wordt dan als een toeristische attractie uitgebuit."

Staartjes spreekt van "een krankzinnige situatie":

Ze klinkt boos. "Alles is vercommercialiseerd. De touwen worden eerst aangelegd, daarna ga je pas naar boven. De basiskampen zijn gewoon luxe. Het heeft niets meer te maken met het oorspronkelijke klimmen."

Katja Staartjes maakte onderstaande foto's van haar tocht naar de top:

De route die op deze foto te zien is, is de route die ook in 1953 werd gebruikt door Edmund Hillary en Tenzing Norgay, de eerste mensen die de top van de berg wisten te bereiken. Ook Staartjes ging via deze route omhoog.

"Dit is de route vanuit het zuiden van Nepal", vertelt ze. "Meteen boven het basiskamp kom je al op een gevaarlijk stuk, dan ga je een enorme ijsval, een steil stuk van een gletsjer, door. Met flatgebouwen van ijs die omvallen. En ook het laatste stukje is lastig." Als je wilt, kun je uiteraard via andere routes naar de top. "Maar dat is alleen weggelegd voor een enkele internationale topklimmer." Technisch is deze normale route van de Mount Everest volgens Staartjes niet eens heel moeilijk. "In de Alpen kun je veel moeilijkere routes nemen."

Slechte organisatie

De drukte op deze foto is enorm, in vergelijking met het aantal mensen met wie Staartjes omhoogging. "De Everest en Mont Blanc waren destijds ook al de populairste bergen. We waren met 65 westerse klimmers en nog sherpa's. Zo'n honderd mensen. Ik dacht toen: jeetje, wat absurd veel. Maar dat viel mee, want het spreidde zich. We haalden die dag, op Hemelvaartsdag, met twintig mensen de top."

En nu dus in een dag honderden mensen die omhooggaan. "In 1999 was ik ergens rond de 940ste ter wereld die de top haalde. In 47 jaar tijd dus 900 mensen op de top. Twintig per seizoen." En kijk nu.

Hoe het kan dat zo veel mensen uren moeten wachten op het hoogste stukje van de Mount Everest? "Nepal is slecht georganiseerd. Die zijn gewoon niet goed in staat het te doen. In China wordt het nu gereguleerd, maar ook dat is lastig. Want wie mag wel en wie mag niet omhoog?"

Ook is er het gemis van een coördinerende expeditieleider van Nepalese kant. "Die kon het heel goed organiseren, maar is nu met pensioen. Overigens wordt het nu zo massaal dat het überhaupt een grote uitdaging is de stroom in goede banen te leiden. Het weer is slechts enkele dagen per jaar goed genoeg om naar de top te klimmen."

Lucratief

Nepal heeft dit jaar een recordaantal van 381 vergunningen afgegeven aan klimmers, om de Mount Everest op te mogen. De klimmers moeten daar 10.000 euro voor betalen. Maar de totale kosten liggen veel hoger, tussen de 40.000 en 60.000 euro per klimmer. Nog eens 140 anderen mogen via Tibet de berg op. En dan zijn er nog veel Nepalezen, die de westerlingen ondersteunen.

Als iedereen ook echt gaat, kan het record van 807 mensen in een jaar op de top van de Mount Everest verbroken worden. Inmiddels hebben ruim 5000 mensen de top van de Everest bereikt.

In 2016 maakte NOS op 3 deze video van de tocht naar de top van de Mount Everest: