Liebe Kitty: de literaire kant van Anne Frank
Anne Frank had de droom om na de oorlog een beroemde schrijfster en journaliste te worden. Haar dagboek werd onder de titel Het Achterhuis wereldberoemd, maar sinds mei 1944 werkte ze ook aan een roman over haar leven en het onderduiken.
De roman kwam niet af doordat Anne op 4 augustus 1944 werd gearresteerd. De 215 vellen van het manuscript zijn echter bewaard gebleven en zijn nu bewerkt tot een boek van 200 pagina's, dat vandaag onder de titel Liebe Kitty is uitgebracht in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. "Na de oorlog wil ik in ieder geval een boek getiteld Het Achterhuis uitgeven, of dat lukt blijft ook nog de vraag, maar m'n dagboek zal daarvoor kunnen dienen", schreef Frank op 11 mei 1944, precies 75 jaar geleden.
Roman op basis van dagboekpapieren
"Toen Anne in maart 1944 op Radio Oranje hoorde dat er na de oorlog dagboeken zouden worden ingezameld, besloot ze een roman te schrijven op basis van haar dagboekpapieren", vertelt Maatje Mostart van de Anne Frank Stichting. "In mei 1944 begon ze aan het manuscript over haar leven in het Achterhuis.
Het manuscript, dat was gebaseerd op haar dagboeken, wordt ook wel de B-versie van Annes dagboek genoemd. De A-versie bestaat uit de originele dagboekgeschriften die Anne sinds haar dertiende verjaardag schreef." Het Achterhuis (de C-versie) is na de oorlog samengesteld door Annes vader Otto Frank, op basis van de A- en B-versie en korte verhaaltjes van Anne.
De A-versie fungeerde als basis voor de roman die Anne wilde schrijven. "Ze begon haar dagboek in haar rood-geruite dagboekje, en toen dat vol was ging ze verder in schriften. Het manuscript voor de roman schreef ze op losse vellen, vertelt Mostart. "Papier was in die tijd schaars. Het rood-geruite dagboek, twee van haar schriften en de delen van het manuscript zijn te zien in het Anne Frank Huis."
De manuscripten laten zien dat Anne Frank 'volwassener' ging schrijven, zegt Mostart. "Ze is vrijer in datering, plaatsing en keuze van de gebeurtenissen. In haar originele teksten van het dagboek schrijft ze uitgebreid over het feit dat ze verliefd is op Peter. In haar manuscript voor de roman is die crush over. En ze schrijft in de roman veel vriendelijker over haar moeder."
Volgens Mostart is het manuscript ook veel meer een literair werk. "Haar dagboek begint ze te schrijven als meisje van 13. Als je kijkt naar dit manuscript, dan denkt ze als een schrijfster."
Een aantal zaken komen niet in het manuscript voor de roman voor. Zo staat de inbraak in het Achterhuis op 9 april 1944, waar Anne in haar dagboek wel over schrijft, er niet in. Ook D-Day ontbreekt. "Anne heeft het manuscript van de roman niet af kunnen maken. Op 4 augustus 1944 werd ze gearresteerd. De laatste dagboekbrief in het romanmanuscript dateert van 29 maart 1944."
Niet in het Nederlands
Liebe Kitty verschijnt niet in het Nederlands. Dat heeft te maken met de auteursrechten, die in Nederland niet helemaal zijn vervallen, maar in Duitsland wel (met uitzondering van de tekst op de afgeplakte pagina's uit Annes rood-geruite dagboek (de A-versie) die in 2018 voor het eerst openbaar gemaakt zijn).
De teksten van Anne Frank die in Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk in het publieke domein zijn gekomen, mogen door iedereen gepubliceerd worden. De bekende Duitse vertaalster Waltraud Hüsmert zette in Duitsland het manuscript om van het Nederlands naar het Duits.
Overigens is het manuscript al wel eens in het Nederlands gepubliceerd. In 1986 publiceerde het NIOD een eerste wetenschappelijk onderzoek naar de geschriften van Anne Frank, getiteld De dagboeken van Anne Frank. Hierin, en ook in latere en diverse andere edities, is het door Anne geschreven romanmanuscript wel opgenomen, maar dus niet als apart boek.
