Een ID-kaart lenen van je oudere broer of zus of een valse regelen waarop de geboortedatum is aangepast: kortom fake ID's gebruiken. Bij de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens, onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken, verwachten ze deze zomer een toename van identiteitsfraude tijdens uitgaan.
Dat heeft te maken met alle festivals en eindexamenfeestjes die weer gepland staan. Ga je daarheen met een fake ID, dan kan dat vervelende gevolgen hebben: een boete, Haltstraf of zelfs taakstraf. Jongeren staan daar volgens de Rijksdienst nu nog te weinig bij stil, de organisatie werkt daarom aan een campagne.
In deze video onderzoekt NOS Stories wat er gebeurt als je wordt gepakt met een fake ID en hoe vaak er echt wordt bestraft.
Dat veel minderjarigen fake ID's gebruiken, blijkt wel uit een vragenlijst die NOS Stories verspreidde via Instagram. Die redactie van de NOS bereikt veel middelbare scholieren. Bijna de helft van ruim 5500 jongeren antwoordde 'ja' op de vraag of ze weleens een fake ID gebruikten.
Je kan zo'n fake ID zelf knutselen, maar er zijn ook mensen die dat voor je doen. Patrick (16) regelt het voor een tientje. "Soms doe ik er twee uur over, soms duurt het een dag, afhankelijk van wat er moet gebeuren. Alleen al met het heel precies uitknippen van een geprint ID, ben ik soms wel tien minuten bezig."
NOS Stories sprak met bijna twintig clubs en beveiligingsexperts en die zeggen dat ze vooral de vals gebruikte ID's voorbij zien komen, echte pasjes dus die geleend zijn. Bram Cremers, die op Stratumseind werkt, de bekendste uitgaansstraat in Eindhoven, zegt: "Ik zie er wel een stuk of tien op een stapavond."
Vaak hebben Bram en zijn collega's wel door dat iets niet in orde is, als jongeren zich zenuwachtig gedragen. "Dan gaan we vragen stellen. Bijvoorbeeld of iemand ook zijn of haar bankpas wil laten zien. Die leen je niet zomaar uit. Als dan de naam op de bankpas niet overeenkomt met die op het identiteitsbewijs, weet je al genoeg."
De tijd om heel uitgebreid aan de deur te controleren, is er alleen niet, vertelt de Eindhovense horeca-eigenaar Fabian Huisman. "Als je iedereen grondig checkt, ontstaat er een te lange rij. Daardoor blokkeer je de hele straat en jaag je klanten misschien wel naar een andere kroeg."
"Maar aan de andere kant wil je ook niet minderjarigen binnen hebben. Lukt het ze toch en geef je ze alcohol, dan overtreed je de wet en riskeer je een boete. Dat is een lastige situatie."
Bijna alle fake ID-gebruikers die onze vragenlijst invulden, zeggen dat ze niet zijn gepakt. Gebeurt het toch, hoe vaak kun je dan op straf rekenen? Uit navraag van NOS Stories blijkt dat de politie vorig jaar 673 mensen met een fake ID tijdens het uitgaan tegenkwam. De politie gaat ervan uit dat dat mensen waren onder de 18.
Verder werden 286 jongeren vanwege identiteitsfraude voor een straf naar Halt gestuurd. Ook deze gevallen waren vooral tijdens het uitgaan, zeggen ze bij Halt.
4 op de 10 jongeren die bij de politie belanden, worden dus doorgestuurd naar Halt. Mogelijk ligt het werkelijk aantal straffen hoger, omdat er ook jongeren zijn die alleen een boete krijgen. Hoeveel dat er zijn is onduidelijk, dat wordt niet op een plek bijgehouden.
In principe gelden dezelfde straffen voor minderjarigen die identiteitsfraude tijdens uitgaan plegen, of je nou fake ID's vervalst, verkoopt of gebruikt. Wel wordt per situatie bekeken welke straf het beste past.
Je kan bijvoorbeeld een waarschuwing krijgen, maar de politie kan je dus ook naar Halt sturen om een excuusbrief of toekomstplan te schrijven. Ga je vaker de fout in of ben je wel heel professioneel te werk gegaan, dan riskeer je ook nog eens een taakstraf vanaf 28 uur of een boete vanaf 140 euro.
Verder kan het lastig worden om een paspoort aan te vragen als je wil reizen. En een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor je stage of werk kun je misschien ook wel vergeten.
