Dit raam lijkt heel ('Een wonder!'), wat is er over van andere schatten Notre-Dame?

De Notre-Dame huisvest eeuwenoude relikwieën, kunstwerken en ambachten. Deskundigen vrezen dat een deel daarvan onherstelbaar beschadigd is door de verwoestende brand van gisteravond. Volgens correspondent Frank Renout is zo'n 30 procent van het interieur van de kathedraal gered, "wat zou betekenen dat 70 procent verloren is gegaan".

Over welke onderdelen en kunststukken de vuurzee hebben doorstaan wordt steeds meer duidelijk. Zeker is dat drie belangrijke relikwieën van Christus - de doornenkroon, een stuk van het kruis en een spijker van de kruisiging - zijn veiliggesteld.

Dat juist die relikwieën zijn gered is geen toeval, zegt kunsthistorica Sanne Frequin. Zij is gespecialiseerd in de Middeleeuwen en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. "De relikwieën zijn het allerbelangrijkste bezit van de kerk. Vaak worden ze bewaard in het altaar, in een kluis of in een aparte kamer naast de kerk. En is er een relikwiebewaarder die ze in noodgevallen veilig moet stellen."

Ook het beroemde orgel met bijna 8000 pijpen zou behouden zijn gebleven, net als een 13e eeuws Mariabeeld ('Notre Dame').

De staat van andere objecten in de gotische kathedraal is zorgelijker. Zo zijn er de roosvensters: drie enorme ronde ramen voorzien van glas in lood uit de 13e eeuw. Dat glas is slecht bestand tegen enorme hitte. "Ik vreesde dat we al het glas als verloren moeten beschouwen, maar ik heb inmiddels een foto gezien van het noordelijke roosvenster - dat is nog intact. Een wonder!", aldus Frequin.

Het 14e eeuwse houtsnijwerk rondom het koor is er waarschijnlijk minder goed aan toe. Frequin: "Dat houtreliëf zit in het stuk van de kathedraal waar de brand ontstond. En ik vrees ook voor de kunstwerken in en op de kerk."

Zo hangt in de kathedraal een serie 17e eeuwse schilderijen, die allemaal zo groot zijn dat brandweermannen ze waarschijnlijk niet naar buiten hebben gekregen.

Frequin spreekt van een "hoofdstuk dat iedereen liever had overgeslagen", maar wijst erop dat de brand in de kathedraal nu onderdeel is van de rijke geschiedenis van het gebouw. Veel meer kerken vielen ten prooi aan een vuurzee. In 1645 brandde De Nieuwe Kerk in Amsterdam bijna helemaal uit - werkzaamheden van loodgieters waren toen de oorzaak.

'Disneyficeren'

President Macron kondigde gisteravond al aan dat de Parijse kathedraal herbouwd zal worden. "Maar dat is niet zo simpel als hij het presenteert", zegt Frequin. "Hoe wil je herbouwen? Er zijn ethische richtlijnen voor, maar er gaat ongetwijfeld veel discussie plaatsvinden. Ik hoop dat het neerkomt op reconstrueren en niet op Disneyficeren, zoals in de 19e eeuw gebeurde toen architect Eugène Viollet-le-Duc de kathedraal restaureerde. Hij heeft veel elementen toegevoegd, waaronder de waterspuwers en de vieringtoren."

De 3D-scans die de afgelopen vijf jaar van de Notre-Dame gemaakt zijn, kunnen bij de reconstructie goed van pas komen. Ook wordt in hoog tempo geld bijeen gebracht. "Een beetje wrang is dat eigenlijk. Er was in Frankrijk veel gedoe over het gebrek aan geld voor de restauratie die gaande was. Nu is de kathedraal praktisch verwoest en trekt iedereen z'n portemonnee."