Ongesteld zijn op basisschool taboe: 'Ik moest stiekem maandverband meenemen'

Afsluitbare prullenbakjes op het meisjestoilet, lessen over menstruatie en een voorraadje maandverband. Er zijn maar weinig basisscholen die dat soort dingen goed hebben geregeld voor leerlingen die op jonge leeftijd ongesteld worden, zegt kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers.

En dat is een probleem, vindt Elsbeth Reitzema van het kenniscentrum. "Want als je niet weet wat je moet doen en er wordt niet over gesproken, dan ga je je wel een beetje schamen."

Achtstegroepers Fien, Loïs en Anne waren zo stoer om er in het Jeugdjournaal over te praten:

Gemiddeld worden meisjes op hun dertiende voor het eerst ongesteld, dus als ze op de middelbare school zitten. Ongeveer een op de tien meisjes menstrueert al eerder, in groep 7 of 8. "Zij hebben dus een uitzonderingspositie," zegt Reitzema, "maar het is wel belangrijk dat scholen dingen voor hen regelen."

Reitzema denkt aan lessen over bijvoorbeeld het gebruik van maandverband en tampons, maar ook aan praktische zaken als aparte prullenbakken in de wc's. "En het is belangrijk dat niet alleen meiden daarin worden betrokken, maar ook de jongens. Ook zij moeten weten wat het betekent om ongesteld te zijn."

Anne weet hoe het is als er op de basisschool niets is geregeld. Zij werd op haar tiende voor het eerst ongesteld, maar op haar vorige school werd daar niet over gesproken. "Mamma stopte iets in mijn tas en dan liep ik stiekem met maandverband onder mijn shirt de wc in."

Op haar huidige school ligt er een voorraad maandverband op het toilet en is het ook niet meer nodig om stiekem te doen. "Aan het begin was ik er nog wel onzeker over, maar nu durf ik er meer open over zijn. En we hebben op de wc speciale zakjes en prullenbakjes, dus niet iedereen hoeft het te zien."

Ook haar klasgenoot Fien, die op haar elfde ongesteld werd, vindt het belangrijk dat scholen letten op voorzieningen. "Als er in de wc zelf prullenbakken zijn, hoef je niet heel stiekem te doen om je maandverband weg te gooien."

Taboes

Op de basisschool van Anne en Fien zijn de zaken dus goed geregeld, maar op veel scholen wordt nog altijd ongemakkelijk gedaan over menstruatie, aldus Rutgers. Ook Plan Nederland, dat zich inzet voor kansen voor meisjes, denkt dat er nog veel taboes bestaan rond ongesteldheid.

Twee jaar geleden ontwikkelde de ontwikkelingsorganisatie een speciale 'ongesteldheids-emoji' in de vorm van een bloeddruppel. Die emoji wordt later dit jaar beschikbaar. "We hopen dat praten over ongesteldheid daarmee iets normaler wordt", zegt Mascha Singeling van Plan Nederland. "Het is makkelijker om een emoji te versturen dan om helemaal uit te leggen dat je niet lekker bent. Het is een symbool."