Rijdende kunstrechtbank moet geschillen in kunstwereld eerlijker berechten

Een jarenlange wens van veel kunstliefhebbers is in vervulling gegaan: ze hebben sinds deze week een eigen rechtbank. Afgelopen maandag ging de CAfA (Court of Arbitration for Art) als eerste internationale kunstrechtbank ter wereld open.

Jaarlijks zijn er honderden geschillen over kunst, bijvoorbeeld over echtheid, authenticiteit, overschilderingen of eigenaarschap. "Elke week is er een stroom aan berichten van zaken die uit de VS komen en alles komt dan op straat te liggen", vertelt Willem Russel, bestuurslid van het CAfA.

"De gebruikelijke gang van zaken is dat er dan een hele hoop pers aan te pas komt, de hele wereld geniet mee van het geschil", legt Russel uit. "Na afloop, zelfs als je wint, heb je een probleem. Want de zaak is dan zoveel in het nieuws geweest, dat je daar als oude of nieuwe eigenaar van het kunstwerk last van hebt." De waarde van het kunstwerk is dan als het ware aangetast.

Een rijdende rechtbank

De kunstrechtbank is anders dan een gewone rechtbank. In plaats van normale rechters zitten ruim 100 mensen met kennis van kunst en rechtspraak. Een vaste standplaats heeft de CAfA ook niet, er wordt gewoon een café, sportclub of vergaderzaal gehuurd als daar gelegenheid toe is. Een soort rijdende rechter dus.

Nu zoekt een normale rechter bij een geschil ook een expert. "Die kijkt in het adressenboekje naar wie hij kent en komt dan snel op mensen die regelmatig als expert optreden", legt Bert Demarsin uit, voorzitter van CAfA. "Het zoeken naar zo'n expert duurt heel lang."

De rechter stelt vervolgens vragen aan de expert. "Maar als die rechter niet de juiste vragen stelt, worden niet alle juiste vragen beantwoord." Bij de CAfA is dat anders, daar hebben de 'rechters' de expertise in huis. Deze kunstrechtbank moet er dus voor zorgen dat de geschillen sneller opgelost zijn, en meer op basis van kennis in plaats van meningen.