Britse Lagerhuisleden opnieuw naar de lobby's, dit zijn de stemopties

• Margot Oosterwechel en Eline de Zeeuw

  redacteuren Buitenland

Het is opnieuw zover. Vanavond - op dag 1012 sinds de Britten aankondigden de EU te willen verlaten - houdt het Britse Lagerhuis een tweede ronde van zogenoemde 'indicatieve stemmingen'.

Vorige week stemde het Lagerhuis ook al over acht brexit-alternatieven, maar het lukte de parlementsleden niet voor één optie een meerderheid te krijgen. En dat terwijl 12 april steeds dichterbij komt: de datum dat de Britten de EU vooralsnog moeten verlaten.

Vanavond hoopt het Lagerhuis dat er dus één optie overblijft die voldoende steun geniet. We nemen de mogelijkheden met je door:

Motie C - douane-unie

Deze motie verplicht de Britse regering om te onderhandelen met de EU over een douane-unie. Als het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt, maar onderdeel blijft van de douane-unie zal het een nauwe handelsrelatie met de EU onderhouden. Ook zullen dan het aantal controles bij de grens hoogstwaarschijnlijk sterk verminderen.

De Britse premier May heeft eerder al aangegeven dat ze niet akkoord zal gaan met deze optie. Lid blijven van de douane-unie zal namelijk ook betekenen dat het Verenigd Koninkrijk geen onafhankelijke handelsovereenkomsten zal kunnen sluiten met andere landen buiten de Europese Unie.

Toch was het deze optie die in de stemronde van vorige week de meeste steun kreeg: de optie kwam slechts 6 stemmen tekort voor een meerderheid.

Motie D - het Noorse model

In deze optie wordt voorgesteld om de EU te verlaten en eenzelfde constructie als Noorwegen op te tuigen. Zo is Noorwegen geen lid van de Europese Unie, maar hoort het nog wel bij de Europese Economische Ruimte, net als 31 andere Europese landen. Noorwegen maakt gebruik van de Europese interne markt en dat betekent dat zij zich aan de regels van de EU moeten houden. Hier geldt vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal.

Deze optie is vergelijkbaar met een 'zachte' brexit. Minpunt voor de Britten: ze betalen mee aan het EU-budget, maar hun stemrecht binnen de Europese Unie vervalt.

In de verkennende stemronde van vorige week stemden 188 parlementsleden voor dit plan en 283 tegen.

Motie E - een bevestigend referendum

In deze motie staat vastgelegd dat het laatste woord bij het Britse volk zal liggen. De brexit-deal die uiteindelijk een meerderheid zal halen in het Britse parlement zal door middel van een referendum aan het volk worden voorgelegd. Pas als het volk zijn goedkeuring geeft zal de deal worden geïmplementeerd.

Vorige week werd deze optie weggestemd met 268 stemmen voor en 295 stemmen tegen.

Motie G

Deze motie is ingediend om te voorkomen dat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat zonder een deal te sluiten. Zo verplicht deze motie de regering om verlenging aan te vragen bij de EU als er op 10 april nog altijd geen brexit-deal op tafel ligt. Mocht de EU daar niet mee akkoord gaan, dan zal het parlement volgens deze motie opnieuw moeten kiezen tussen twee opties; een no-deal óf intrekking van artikel 50, waarmee de hele brexit van de baan zal zijn.

Over deze motie hebben de leden van het Lagerhuis nog niet eerder gestemd.

Belangrijk om te vermelden is dat het indicatieve stemmingen zijn. Dat betekent dat een eventuele meerderheid voor één van de moties niet automatisch betekent dat de Britten op die manier de EU gaan verlaten.

Voor May is het wederom een spannende avond. De premier zit aan de zijlijn in het Britse Lagerhuis; ze mag niet bepalen waarover gestemd wordt en hoe de voorstellen geformuleerd worden. Maar wat er vanavond ook wordt beslist, de stemming is niet bindend.

"Mocht een meerderheid zich uitspreken voor een zachtere brexit, dan is het niet zo dat May die direct zal gaan doorvoeren", legt correspondent Tim de Wit uit. "Daar voelt ze niets voor. May is bang dat haar partij uiteenvalt wanneer ze daarmee in zou stemmen. De conservatieve, harde brexiteers in haar fractie kunnen niet met een zachtere brexit leven."

Tegelijkertijd zou een 'ja' op een van de opties betekenen dat er voor het eerst een meerderheid is voor een brexit-voorstel, sinds het VK heeft aangegeven de EU te willen verlaten. "Het is dus wel degelijk heel belangrijk", zegt De Wit. "Want tot dusver was nergens een breedgedragen steun voor."

Ook in de EU is er veel behoefte aan duidelijkheid:

Britse media schrijven bovendien dat May komende week nóg een poging gaat wagen om haar brexit-deal een vierde keer in stemming te brengen. "Het lijkt erop dat ze die tegenover de optie wil zetten die er vanavond mogelijk uit komt rollen", zet De Wit. "Zo hoopt ze de druk op haar tegenstanders te vergroten. Ze kan dan zeggen: het wordt óf mijn deal, of een nog veel zachtere brexit. En dat is beslist niet wat de brexit-vleugel wil."

Dinsdag moet blijken of dat daadwerkelijk haar strategie is. Dan staat een marathonoverleg gepland met het kabinet en moet de geplaagde Britse premier beslissen wat ze met de uitslag van vanavond zal doen. Wat die ook moge zijn.

Het Lagerhuis debatteert tot klokslag 21.00 uur en zal dan stemmen. Een uitslag wordt na 23.00 verwacht.