Mozambique getroffen door 'mogelijk dodelijkste storm op zuidelijk halfrond'

• Tomas Riemens

  redacteur Online

Een enorme bruine zee van modder, waaruit hier en daar gebouwen en bomen steken. Dat is wat correspondent Bram Vermeulen zag toen hij landde in de stad Beira, in het noorden van Mozambique. "We zagen geen huizen, geen dorpen meer, maar alleen dat modderige water toen we de stad naderden."

In Mozambique, Malawi en Zimbabwe zijn zeker 350.000 mensen in gevaar na orkaan Idai, die vorige week over het zuiden van Afrika raasde. De havenstad Beira werd het zwaarst getroffen. De schade is er enorm, zegt Vermeulen in Nieuws en Co. De daken zijn van huizen gerukt en er liggen vliegtuigen die tijdens de orkaan zijn neergestort. "Vrachtwagens zijn omver geblazen als speelgoedautootjes."

Idai kwam donderdag aan land bij Beira met windsnelheden van 177 kilometer per uur. Nadat de storm over Mozambique was getrokken, bleef de orkaan hangen bij Zimbabwe. Daar vielen enorme hoeveelheden regen, die vervolgens weer naar de omgeving van Beira stroomden. Grote gebieden ten zuidwesten van de stad staan onder water.

Bekijk hieronder beelden van het verwoeste landschap:

Inwoners schuilen op gebouwen die boven het water uitsteken. Vermeulen: "Op sommige huizen zitten honderden mensen opeengepakt, die al dagen op hulp wachten." Op andere plekken staat het water zo hoog, dat er geen schuilplekken meer over zijn. Het regent er nog steeds en de verwachting is dat het waterpeil de komende dagen verder stijgt.

Contact maken met de getroffen gebieden is moeilijk. Mede daardoor is ook het dodental lastig vast te stellen. In Mozambique zijn tot dusver ruim 200 doden geteld, in Zimbabwe 98 en in Malawi meer dan 50. Zeker is dat het daarbij niet zal blijven. Hulpverleners ontdekken steeds meer lichamen. De president van Mozambique denkt dat alleen al in zijn land zeker duizend mensen zijn omgekomen.

"Het enige wat nu kan gebeuren, zijn reddingsoperaties", vertelt Vermeulen. "Met helikopters naar die gebieden vliegen en kijken wie je nog kunt vinden en wie je nog kunt redden." De hulpverlening verloopt moeizaam, omdat wegen onbegaanbaar zijn en op veel plaatsen de stroom is uitgevallen. Daardoor zijn hele dorpen afgesloten van de buitenwereld.

In Beira zelf staan sommige buurten nog onder water, vertelt Jan Laurens de Vries, die in de havenstad woont en werkt. "Veel mensen zitten zonder dak. Noodreparaties helpen niet. Omdat het blijft regenen, wordt bijvoorbeeld al het eten nat."

Het puin is inmiddels op veel plaatsen opgeruimd, maar in de stad is nog steeds geen drinkwater of elektriciteit. De Mozambikaanse Adelaide Soares, die opgroeide in Beira en nu al 30 jaar in Nederland woont, heeft daardoor pas vandaag gehoord dat haar familieleden daar veilig zijn. Ze kan alleen nog steeds geen contact met ze krijgen. "Dat is onmogelijk. Het is dus nog steeds afwachten." De problemen zijn er groot. Omdat schoon drinkwater schaars is geworden, bestaat de kans dat er epidemieën uitbreken. Ziektes als diarree, cholera en hepatitis kunnen zich via vervuild water snel verspreiden.

Langzaam wordt duidelijk hoe groot de gevolgen zijn. "Het is een soort vertraagde ramp", zegt correspondent Vermeulen. "De hulporganisaties hebben daardoor pas laat in de gaten gekregen hoe groot de omvang is. De Verenigde Naties hebben het nu al over misschien wel de dodelijkste storm ooit op het zuidelijk halfrond. Het probleem is dat we dat nog niet precies kunnen vaststellen."

3,5 miljoen euro noodhulp

Het Rode Kruis heeft gironummer 7244 opengesteld voor hulp aan slachtoffers van de orkaan Idai. De organisatie schat in dat alleen al voor de zwaarst getroffenen in Mozambique voor 9 miljoen euro aan noodhulp nodig is. Dat geld is onder meer bestemd voor waterzuiveringstabletten, dekens en matrassen, voedsel en medische hulp. Ook helpt het Rode Kruis bij het opsporen van vermisten en de berging en identificatie van omgekomen slachtoffers.

Minister Kaag schrijft op Twitter dat Nederland 3,5 miljoen euro aan noodhulp beschikbaar stelt voor Mozambique en Malawi. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben via de Nederlandse ambassades hun medeleven betuigd aan de presidenten van deze landen.