'Meltdown': na weer een nederlaag voor May lonkt uitstel brexit

Het was een meltdown gisteravond, oordelen maar liefst drie Britse kranten deze ochtend. Onder normale omstandigheden was premier May afgetreden, concludeert The Times, na de tweede pijnlijke nederlaag binnen evenzoveel dagen, nog wel met de hulp van partijgenoten. "Maar dit zijn geen normale tijden", vult correspondent Suse van Kleef aan.

Het Britse Lagerhuis stemde gisteren tegen een no-deal-brexit onder alle omstandigheden. Een dag eerder had het parlement de aangepaste deal verworpen die May met de EU sloot over uittreding. May lijkt nu voor te sorteren op twee opties: uitstel vragen aan de EU, en toch nog een derde keer stemmen over haar deal.

De uitkomst van de stemming gisteravond ten spijt wordt er daarnaast nog serieus rekening gehouden met een no-deal-scenario, een vertrek uit de Europese Unie op 29 maart zonder enige afspraken. Als Groot-Brittannië uitstel wil, zullen alle 27 lidstaten daarmee akkoord moeten gaan.

Dit was de stemming nadat het Britse Lagerhuis tegen een no-deal-brexit stemde:

'Chaos heerst'

"Het waren absurde taferelen gisteravond. Heel veel spanning, heel chaotisch", zegt Van Kleef. "Premier May stemde uiteindelijk tegen haar eigen motie, omdat op het laatste moment de tekst was veranderd: doordat de datum van 29 maart werd weggehaald, besloot het Lagerhuis dat een no-deal in geen enkel geval aanvaard wordt. Dat ging veel verder dan het oorspronkelijke voorstel van de regering."

Premier May gaf partijgenoten daarom opdracht tegen te stemmen, maar vier ministers negeerden dat en onthielden zich van stemming. De dissidenten hoeven opvallend genoeg niet voor hun baan te vrezen, liet Downing Street doorschemeren. Wel hield staatssecretaris Sarah Newton de eer aan zichzelf zodat ze voor de motie kon stemmen.

"Chaos heerst", meent Daily Mail. "Een vernedering", vindt The Guardian. Volgens die krant wilde May de dreiging van een no-deal gebruiken als een stok achter de deur in de onderhandelingen met de EU, maar wordt die troef haar nu uit handen genomen.

Uitstel afstel?

Toch bleek May al rekening te hebben gehouden met een verlies: direct na de stemming ging ze in op de opties die nu nog resten. Eerst wordt er vandaag gestemd over de vraag of Groot-Brittannië brexit wil uitstellen tot na 29 maart. Hoelang dat moet worden, is weer een politieke vraag.

May, schor door een verkoudheid, waarschuwde het parlement dat van langer uitstel mogelijk afstel zal komen. Bovendien moet het land dan meedoen aan de Europese verkiezingen van mei, iets waar men in Londen én Brussel niet op zit te wachten.

Daarentegen zal Europa alleen akkoord gaan met een kort uitstel om praktische zaken te regelen als er zicht is op een compromis in Londen. May is bereid uitstel tot 30 juni te vragen, mits een deal door het parlement komt. Afspraken over wat dat voor de verkiezingen betekent, moeten nog worden gemaakt.

May's formulering wordt door de Britse media als een ultimatum gezien. De premier bereidt zelfs al een derde stemming over haar brexit-deal voor, in de hoop dat onder deze druk hardliners bakzeil zullen halen. Er zouden al geheime gesprekken zijn om tegenstanders toch over te halen.

"Ze hoopt van de chaos te profiteren", analyseert Van Kleef. "Haar argument is mijn deal en kort uitstel, of die deal wegstemmen en misschien wel helemaal geen brexit. Dat moet de hardliners in haar eigen partij over de streep trekken."

"May waarschuwt dat de EU waarschijnlijk de touwtjes in handen neemt als er voor de EU-top van 21 maart geen zicht is op een deal. Dat betekent dus dat we voor woensdag weer moeten stemmen over een deal die al twee keer massaal is weggestemd. Het wordt een circus hier."

"Een wanhoopspoging", noemt The Guardian het. "Laat de bullebakken uit de EU niet winnen", waarschuwde de pro-brexit Daily Express, die May's ultimatum als chantage ziet. "Twee jaar vagevuur", noemt The Sun een lang uitstel. Persbureau AP schrijft sarcastisch dat Britten zich massaal afvragen of May veel koppijn zal hebben van het continu haar hoofd tegen de muur bonken.