Kunnen we na de ondergang van de Concorde supersonisch vliegen vergeten?

• Wim Kopinga

  redacteur Online

Precies vijftig jaar geleden steeg de Concorde voor het eerst op. Het symbool van de jetset werd met open armen ontvangen, maar vloog in 2003 toch voor het laatst. Nu wordt er na jaren van stilte weer aan alternatieven gewerkt, maar bestaan er ook sterke twijfels over de kans van slagen.

Hij vloog met twee keer de snelheid van het geluid. De vlucht van New York naar Londen of Parijs duurde daardoor maar 3,5 uur, in plaats van de 7 uur die we gewend waren. Technisch gezien was de Concorde een hoogstandje, maar commercieel bleek het supersonische vliegtuig geen succes.

Vliegtickets voor het toestel, waar honderd man in pasten, waren erg duur. Het vliegtuig was alleen bestemd voor de rijken der aarde. Ook maakte het toestel een ongelooflijk lawaai bij het opstijgen en landen. Daar kwam de harde knal nog bij die het doorbreken van de geluidsbarrière oplevert. In onder meer de Verenigde Staten werd dat daarom boven land verboden.

Flink wat herrie en brandstof

"Kwade tongen beweren dat dit een maatregel was om de Engelsen en Fransen dwars te zitten", zegt luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft. Die twee landen waren verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het toestel. Toch kan hij de afweging van de Amerikanen begrijpen. Hij heeft een Concorde een keer van dichtbij gezien bij het opstijgen en vond die ervaring behoorlijk heftig: "Het toestel maakte écht veel lawaai."

Een ander groot nadeel van het toestel was het enorme brandstofverbruik. "Want als je harder gaat vliegen heb je meer weerstand, en dus heb je meer brandstof nodig." Die nadelen wogen niet op tegen het voordeel van de snelheid, waardoor er uiteindelijk in totaal maar twintig toestellen gemaakt werden. Toen in 2000 een toestel crashte bij Parijs was de Concorde eigenlijk al een aflopende zaak, zegt Melkert.

Toch wordt er nu weer aan alternatieve toestellen gewerkt. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft bijvoorbeeld aan vliegtuigbouwer Lockheed Martin gevraagd een supersonisch toestel te maken. Ook president Poetin steunt de ontwikkeling van een Russisch supersonisch vliegtuig.

"Die toestellen zijn wat kleiner dan de Concorde, met plek voor 55 of zelfs maar 12 personen", weet Melkert. "Dat is toch wel een nichetoepassing met een beperkte doelgroep. Je moet het echt zien als een zakenvliegtuig, voor mensen die altijd haast hebben."

Door nieuwe technologieën zou het geluidsniveau van de toestellen die nu ontwikkeld worden omlaag kunnen. Door betere aerodynamica kan de harde knal die bij het doorbreken van de geluidsbarrière hoort ingeperkt worden. Bedoeling is dat die dan te vergelijken is met het dichtvallen van een autodeur.

Toch is het brandstofprobleem van supersonische vliegtuigen dan niet opgelost. "Want op het gebied van milieuvervuiling is sneller vliegen absoluut geen goede oplossing", zegt Melkert. "Ik denk daarom dat deze vliegtuigen niet grootschalig door zullen breken. Het kan een nichetoepassing voor heel rijke mensen worden, maar verder kun je dit niet meer verkopen."

NPO Nieuws maakte eerder een video over de geschiedenis van de Concorde: