13 doden door politiegeweld in Rio, maar veel Brazilianen kijken er niet meer van op

Op dezelfde dag als dat een verwoestende brand in de slaapzaal van een Braziliaanse voetbalclub leidde tot tien doden, werden in Rio de Janeiro dertien verdachten van drugshandel vermoord. Dat eerste is groot nieuws in het land, maar bij het tweede halen inwoners de schouders op.

Moorden door politieagenten zijn in Brazilië normaal geworden. "Er vallen niet elk weekend dertien doden bij een schietpartij, maar dit is een verhaal dat je regelmatig ziet", zegt correspondent Marc Bessems.

De confrontatie tussen de politie en verdachten van drugshandel was vrijdag in een sloppenwijk van de stad. Agenten vielen de wijk binnen, maar werden meteen onder vuur genomen. Het dagelijks leven lijkt gewoon door te gaan:

Volgens een fotograaf van persbureau AP riep een vrouw die kwam aanrennen dat er in een huis in de buurt mensen door agenten geëxecuteerd werden. "Dat past in een beeld van excessief politiegeweld", zegt Bessems. Wat zich in het huis precies heeft afgespeeld weten we niet, maar Bessems denkt dat zo'n executie echt plaatsgevonden kan hebben.

"Mensen zijn het geweld zat en bang", zegt Bessems. "Ze willen dat het afgelopen is en denken op de een of andere manier dat dit op te lossen is door bandieten keihard aan te pakken." Dat is ook wat er nu in het land veel gebeurt. In de sloppenwijken is de staat alleen aanwezig als ze met wapens binnenvallen.

'Medaille voor agenten die criminelen doden'

De goedkeuring van het politiegeweld gaat tot in de hoogste regionen van van de overheid: president Bolsonaro. Tijdens zijn verkiezingscampagne zei hij dat agenten die criminelen doden een medaille moeten krijgen, en niet vervolgd moeten worden. "Maar hij is pas sinds 1 januari president. Dit gebeurt al jaren. Je kunt dus niet zeggen dat dit door hem komt."

In december meldde Human Rights Watch dat het aantal moorden door politieagenten in Brazilië het afgelopen jaar een recordhoogte had bereikt. Tussen januari en november 2018 werden er alleen al in de deelstaat Rio de Janeiro 1444 mensen door agenten om het leven gebracht. Dat is het hoogste aantal sinds de tellingen in 1998 begonnen.

"Brazilië is nu het land met de meeste doden door geweld ter wereld", zegt Bessems. "In 2017 kwamen hier 63.000 mensen door om het leven. Dat zijn meer slachtoffers dan er in totaal aan de Amerikaanse zijde van de Vietnamoorlog vielen."

Wat de oplossing voor het enorme aantal doden is, is nu niet duidelijk. "Want mensen willen ook dat criminelen keihard aangepakt worden. Daarom spreekt Bolsonaro ze ook aan. Hij zegt: je kunt een wijk ingaan met een bosje bloemen, maar als ze je verwelkomen met wapens haal je niet zoveel uit."