Opnieuw tik op de vingers voor AIVD: te snel informatie naar buitenland
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft volgens een rapport te weinig oog voor de risico's als ze informatie deelt met buitenlandse inlichtingendiensten. De toezichthouder op de inlichtingendiensten CTIVD oefent in een rapport opnieuw stevige kritiek uit op de AIVD.
Sinds de nieuwe inlichtingenwet moeten de diensten beter nadenken over samenwerking met buitenlandse collega's. Die samenwerking kan bijvoorbeeld bestaan uit het delen van data of concrete inlichtingen. Om dat te mogen doen moeten de inlichtingendiensten inschatten wat de risico's zijn en onder welke omstandigheden er mag worden samengewerkt. Dat gebeurt niet goed genoeg, concludeert de CTIVD.
In het nieuwe rapport krijgt vooral de AIVD ervan langs. Volgens die inlichtingendienst kleven er geen risico's aan het uitwisselen van informatie met de veertig geheime diensten waarmee ze nauw samenwerkt. Maar die conclusie is in 24 gevallen niet goed onderbouwd, stelt de CTIVD. Dat is volgens de toezichthouder in strijd met de wet.
Ook heeft de AIVD structureel te weinig aandacht voor privacyrisico's, aldus het rapport. Verder weegt de AIVD privacybescherming minder zwaar mee dan bijvoorbeeld de mensenrechtensituatie in een land en de betrouwbaarheid van een inlichtingendienst. Ook dat mag niet volgens de wet, aldus de toezichthouder. De AIVD heeft beterschap beloofd.
De CTIVD vindt het onjuist dat minister Ollongren van Binnenlandse Zaken geen oogje in het zeil houdt. Eigenlijk moet zij beoordelen of er mag worden samengewerkt met een buitenlandse inlichtingendienst. Maar Ollongren heeft die beslissing uitbesteed aan de geheime dienst zelf.
De MIVD doet het beter, al heeft ook die dienst te weinig oog voor privacyrisico's. Ook overtrad de militaire geheime dienst zes weken lang de wet, doordat de minister van Defensie nog geen toestemming had gegeven om samen te werken met buitenlandse diensten. Maar die goedkeuring kwam daarna alsnog.
Extra waarborgen
De nieuwe inlichtingenwet legt de diensten strengere regels op voor samenwerking met het buitenland, in ruil voor ruimere bevoegdheden. Nadat bij het referendum over de wet vorig jaar een meerderheid tegenstemde, werden die regels nog aangescherpt: een overgangsperiode van twee jaar voor de aanscherping van de regels ging overboord. Dat zorgde voor een hoge werkdruk, blijkt nu.
In de nieuwe wet mogen de geheime diensten onder meer op grotere schaal aftappen. Die data mogen vervolgens worden gedeeld met andere geheime diensten, zonder dat de AIVD of MIVD zelf naar de informatie heeft gekeken. Of dat al is gebeurd, is niet bekend.
