Dat het Iraanse regime niet dol is op politieke tegenstanders, is bekend. Dat ze in het buitenland die tegenstanders laten vermoorden, werd vermoed. Maar vandaag is het zo goed als bevestigd. De AIVD heeft volgens ministers Stef Blok en Kajsa Ollongren "sterke aanwijzingen "dat Iran achter de liquidatie zit van twee Iraanse mannen in Nederland.
Het gaat om Mohammad Samadi, die in 2015 in Almere om het leven werd gebracht, en om Ahmad Nissi, voorman van de Arab Struggle Movement for the Liberation of Al-Ahwaz (ASMLA). Hij werd in 2017 gedood in Den Haag.
Correspondent Thomas Erdbrink legt uit dat Iran vooral eind jaren 80 en begin jaren 90 veel moorden heeft gepleegd in Europa. "De Iraanse inlichtingendienst heeft tientallen activisten, politici en zelfs entertainers omgebracht. Met als hoogtepunt een aanslag op een groep Koerdische leiders die aan het dineren was in een Grieks restaurant in Berlijn."
Daarna bleef het lange tijd rustig, maar recent lijkt er weer sprake van een opleving, zegt Erdbrink. "Waarom dat is, dat is een heel goede vraag. De twee moorden die in Nederland zijn gepleegd, lijken een heel verschillende achtergrond te hebben. Waar die in 2015 kan worden gezien als een afrekening, gaat er van die in 2017 meer een boodschap uit."
Hij vertelt dat Mohammad Samadi onder een schuilnaam in Nederland leefde. "Toen de Iraniërs daarachter kwamen hebben ze denk ik besloten: we gaan afrekenen met die vent. Hij werd gezien als dé man achter de grote aanslag die hier nog ieder jaar wordt herdacht. Er is in Teheran zelfs een plein naar vernoemd."
De moord op Ahmad Nissi had waarschijnlijk een andere insteek, zegt Erdbrink. "Hij was een publiek figuur, de leider van een afsplitsingsbeweging, en opereerde al tien jaar openlijk in Den Haag. Door hem zo publiekelijk neer te schieten, heeft Iran denk ik een boodschap willen afgeven: tot hier en niet verder,"
Er zijn aanwijzingen dat Iran betrokken was bij meer "vijandelijke acties" op Europees grondgebied, zoals verijdelde aanslagen in Denemarken en Frankrijk. In verband daarmee heeft de EU vandaag sancties opgelegd aan de Iraanse inlichtingendienst en twee leidinggevenden van die dienst.
In Denemarken zou de Iraanse regering het hebben gemunt op de separatisten van ASMLA. Denemarken beschermt nu meerdere leden van de separatistenbeweging en hun gezinnen in hun dagelijks leven. Bekijk hieronder onze eerdere reportage daarover:
