Vreugdevuur was 13 meter hoger dan toegestaan - maar niemand greep in
De vreugdevuren op de stranden van Scheveningen en Duindorp waren veel hoger dan toegestaan. De houtstapel in Scheveningen had dit jaar een hoogte van 48 meter, terwijl die volgens de afspraken niet hoger mocht zijn dan 35 meter. De risico's daarvan waren bovendien al jaren bekend.
Het vuur veroorzaakte afgelopen nacht veel overlast: de stevige wind voerde een volgens inwoners 'beangstigende vonkenregen' over Scheveningen. Er ontstonden tientallen brandjes en er werd veel schade aangericht. Burgemeester Krikke sprak van een inferno.
De maximale hoogte van de vreugdevuren is vastgelegd in een convenant tussen de gemeente en de organisatie.
In de drie video's hieronder zie je onder meer beelden van de vonkenregen, een 'vuurtornado' en reageren omwonenden:
Toenmalig burgemeester Van Aartsen constateerde al in 2016 dat de strijd om de grootste houtstapel tussen de wijken Scheveningen-Dorp en Duindorp uit de hand dreigde te lopen. In de evaluatie schreef Van Aartsen dat "door deze strijd, gedurende de jaren, de verschillende vuurstapels almaar groter, en daarmee risicovoller, zijn geworden".
Hij stelde vast dat de organisatoren belangrijke afspraken over bijvoorbeeld het volume van de stapel in een convenant niet nakwamen. "Beide organisaties schonden de afspraak dat een vuurstapel maximaal 25.000 pallets mag bevatten. Bij beide stapels is hier zelfs ver aan voorbijgegaan. Tevens was afgesproken dat op 31 december om 16.00 uur gestopt zou worden met bouwen. De organisaties hebben echter zeker tot 19.30 uur doorgebouwd."
Ook na de vorige jaarwisseling werd er weer voor mogelijke gevolgen van de stapels gewaarschuwd, bleek uit een evaluatie van het college. "De afgelopen jaarwisseling heeft bevestigd dat we met de vuurstapels op Scheveningen - mede door de onvoorspelbaarheid van het weer - momenteel op het uiterste zitten van wat er op een verantwoorde manier mogelijk is."
Krikke: grondige evaluatie
Burgemeester Krikke zei op een persconferentie dat de organisaties van de vreugdevuren grote twijfels hebben over de toekomst van de vuren, evenals Krikke zelf, politie en justitie. Ze wees erop dat het jaren goed is gegaan, maar "dat we nu als stad moeten bepalen of we dit wel willen".
Krikke zei dat er een grondige evaluatie komt, "die meer tijd gaat nemen dan u en ik wensen". Ze wil met alle betrokkenen alle dossiers lichten en alle aspecten bekijken om tot een grondig oordeel te komen. "Ik kan daar nu niet op vooruitlopen, hoe graag u dat ook wilt."
Volgens Krikke hebben de bouwers zich niet aan de afspraken gehouden en 's nachts extra hout aangevoerd:
De vreugdevuren op het strand waren juist een poging om de overlast tijdens de jaarwisseling in Scheveningen een halt toe te roepen. Er werden vaak op meerdere plekken vuren georganiseerd die gepaard gingen met ernstige overlast, brandonveilige situaties en confrontaties met de politie.
"Door de vreugdevuren op het strand toe te staan heeft de gemeente, met succes, gepoogd om de overlast en de brandgevaarlijke situaties in Scheveningen te bestrijden", oordeelde Van Aartsen in 2016 in een evaluatie van de jaarwisseling 2015/2016.
"Dertig jaar geleden hadden we hier overal brandjes", bevestigt een buurtbewoner tegen de NOS in een verslag op Facebook. "Dat is nu veel beter gereguleerd, maar zoiets als dit jaar moet natuurlijk nooit meer gebeuren."
Een andere man vertelt dat hij al langer twijfels had over de vuurstapels die steeds groter en hoger werden. "Als het dan een beetje gaat waaien en de wind staat verkeerd, dan kun je er donder op zeggen dat het een keer verkeerd gaat."
Ook in Duindorp ging het mis. Daar was gisteren de maximale omvang van de stapel al bereikt, maar de bouwers bleven gewoon verder bouwen. Burgemeester Krikke sprak wel met de organisatoren, maar er werd door de gemeente geen verbod afgekondigd op het aansteken ervan. In plaats daarvan werden de hekken wat verder weg geplaatst zodat het publiek nog iets verder van de stapel kwam te staan.
De bouwers leefden dus de afspraken niet na, maar de gemeente greep ook niet in. "Een groot dilemma", noemde Van Aartsen het al in 2016. "Want enerzijds zijn de vreugdevuren juist ingesteld om ernstige overlast en brandgevaarlijke situaties te voorkomen. Maar anderzijds is door het niet naleven van afspraken de veiligheid van de inwoners van Scheveningen ook niet gegarandeerd."
Het is nog niet duidelijk welke rol de hoogte en het volume van de vuren hebben gespeeld bij de vuurrregen. Mogelijk was er bij een kleinere stapel bij deze weersomstandigheden ook iets fout gegaan.
De combinatie van die stevige wind met de grote hitte van het vuur veroorzaakt vuurkolken, in het Engels vaak firenado genoemd. Die vuurkolken waren gevuld met brandende asdeeltjes die enkele honderden meters hoog de lucht in gingen en daarna met de westenwind naar de duinen en Scheveningen werden geblazen, met alle gevolgen van dien.
Blijft het wel de vraag waarom er niet is ingegrepen toen duidelijk werd dat er een stevige wind zou staan tijdens de jaarwisseling. Volgens Weerplaza blies bij het opbouwen van de stapels al een stevige wind uit het westen, dus vanuit zee, richting Scheveningen.
Volgens Weerplaza was het bij deze weersomstandigheden onmogelijk om een houtstapel van deze grootte onder controle te houden. De vuren hadden dus moeten worden afgelast. Onduidelijk is wie dat besluit had moeten nemen.
Volgens veiligheidsexpert Marco Zanoni is het normaal gesproken in de eerste plaats aan de organisatie om te bepalen of het verantwoord is om een evenement door te laten gaan. Zo gelastte de organisatie afgelopen augustus een vuurwerkfestival in Scheveningen af vanwege de harde wind.
Daarvoor is goede informatie nodig en die zit volgens Zanoni vaak niet bij deze organisaties, maar wel bij experts op het gebied van weer, vuur en veiligheid en dan kom je toch al snel bij de gemeente uit. Hij is dan ook erg benieuwd wat er uit de evaluatie gaat komen van de gebeurtenissen afgelopen nacht.
