Wet tegen zorgfraude strandt in Eerste Kamer door privacy-bezwaren

Zorgverzekeraars krijgen bij de strijd tegen fraude voorlopig geen inzage in patiëntendossiers. Een wet die dat regelt, gaat het niet halen in de Eerste Kamer. Het kabinet zal de wet vrijwel zeker terugnemen om aanpassingen aan te brengen.

Vanavond staat de behandeling van de wet op de agenda van de senaat. De wet is in 2016 goedgekeurd door de Tweede Kamer. De PvdA, toen nog voorstander, is nu tegen. Daarmee is er geen meerderheid meer.

Een van de doelen van de wet is het bestrijden van fraude bij niet-gecontracteerde zorg. Dat is zorg door zorgaanbieders die geen contract hebben afgesloten met een verzekeraar. Die zorgaanbieders, of de patiënten, dienen dan de rekening achteraf in bij de zorgverzekering.

Dat is volgens minister Bruins voor Medische Zorg een fraudegevoelig systeem. In 2017 werd er volgens de zorgverzekeraars voor 27 miljoen euro gefraudeerd. Dat was 8 miljoen meer dan in het jaar daarvoor. Daarnaast zaten er veel onbedoelde fouten in declaraties waardoor er 372 miljoen euro moest worden teruggevorderd.

Juiste tarief

Bruins' voorganger Schippers diende in 2014 een wetsvoorstel in, waarbij zorgaanbieders verplicht worden persoonsgegevens en informatie over de diagnose te verstrekken aan de medisch adviseur van een zorgverzekeraar. Die kan dan controleren of het juiste tarief is gedeclareerd.

De patiënt moet wel achteraf ingelicht worden dat er in zijn dossier is gekeken. Privacy-organisaties zijn daar boos over. Zij vinden dat er altijd vooraf toestemming moet worden gevraagd aan de patiënt.

Ook veel senatoren vinden de wet een te grote inbreuk op de persoonlijke levenssfeer. De gegevens worden weliswaar bekeken door een arts (de medisch adviseur), maar die werkt wel in opdracht van de verzekeraar en is volgens de Eerste Kamerleden niet onafhankelijk genoeg.

Door die kritiek strandt de wet vrijwel zeker op de valreep. Om een zeperd te voorkomen zal Bruins het vanavond niet op een stemming aan laten komen. Ingewijden melden dat hij een zogeheten novelle zal toezeggen. Dat is een nieuwe wet, waarin aanpassingen en aanvullingen staan opgeschreven, om zo de Eerste Kamer tegemoet te komen.

Senaat laat tanden zien

"De senaat laat daarmee opnieuw zijn tanden zien als het gaat om de rechten van patiënten en hun privacy", zegt politiek verslaggever Ron Fresen. Eerder verwierp de Eerste Kamer de invoering van het elektronisch patiëntendossier. Ook een voorstel om de vrije artsenkeuze te beperken sneuvelde er.

Als Bruins de wet terugneemt levert dat wel vertraging op. Een novelle moet eerst weer goedgekeurd worden door de Tweede Kamer, voordat de Eerste Kamer erover kan praten.

Het debat in de Eerste Kamer is vanaf 20.00 uur live te zien op NPO Politiek.