"Het vrije woord geldt ook voor zwarte columnisten die lastige vragen stellen", schrijven ruim zestig journalisten en opiniemakers in een open brief in NRC. Vrije meningsuiting moet beschermd worden tegen intimidatie, vinden zij.
Aanleiding is Seada Nourhussen, die stopt als columnist bij Trouw. Volgens de krant kreeg ze vaak te maken met "extreme, negatieve en racistische" reacties.
Cees van der Laan, hoofdredacteur van Trouw, "betreurt het zeer" dat Nourhussen stopt. "In dit huidige gepolariseerde tijdsgewricht hield zij wit Nederland een spiegel voor. Seada deed dat scherp, schurend, soms over het randje: precies wat je van een goede columnist verwacht", aldus Van der Laan.
Beledigingen
Ook Clarice Gargard (NRC) krijgt regelmatig racistische reacties op haar column. Vorige week nog bijvoorbeeld bijna 8000 toen ze op Facebook aangaf dat ze meedeed aan een anti-Zwarte Piet-demonstratie. Dat waren "racistische beledigingen, seksistische haat en doodsbedreigingen".
Vorige week schreef ze: "Zolang media, politieke leiders en medeburgers het bestaan van racisme ontkennen en er niet onherroepelijk stelling tegen nemen, legitimeren zij het racistisch geweld dat mij en miljoenen anderen ten deel valt."
Gargard dacht vaak aan stoppen, maar gaat voorlopig door. "In de hoop dat er iets verandert aan de problemen die zo diep in onze samenleving zijn geworteld: institutioneel racisme en andere vormen van uitsluiting."
Als je in de wind staat, verwacht je wel een veilige omgeving.
Volkskrant-columnist Sheila Sitalsing ondertekende de brief in NRC. Ze herkent de problemen van Nourhussen en Gargard maar heeft er minder last van: Sitalsing schrijft veel over economie en politiek en maar "twee keer per jaar" over Zwarte Piet. "En dan krijg ik ook meteen 600 brieven."
Ook uiterlijk speelt ook een grote rol, denkt Sitalsing. "Als je je als zwarte vrouw uitgesproken opstelt, lokt dat absoluut veel reacties uit en dat zijn niet altijd de aardigste. Dat zie je ook bij Silvana Simons, die toch hele andere reacties krijgt dan andere politici die niet zwart en vrouw zijn."
Het gaat mensen die haatreacties schrijven niet meer om de inhoud, denkt zij. "Als je anders bent dan de norm, dan krijg je dit soort brieven. Ze gaan niet meer over wat je schrijft, maar over wie je bent als persoon."
Inhouden
Sitalsing houdt zich niet in als ze schrijft, zegt ze. "Als je je inhoudt puur omdat je bang bent voor de reacties, dan moet je dat werk niet doen. Je staat in de wind en je steekt je nek uit - dat hoort er allemaal bij. Maar omdat je zo in de wind staat, verwacht je wel een veilige omgeving." Volgens Sitalsing had de krant er alles aan moeten doen om Nourhussen en het geluid te behouden.
Boze reageerders gaan niet weg, denkt de columnist. "Je zal denk ik altijd een groepje mensen houden dat moeite heeft met verandering en dat niet goed kan articuleren. Dus vervallen ze in scheldpartijen. Je moet ze in die zin serieus nemen dat het soms helpt om het gesprek aan te gaan. Wat is er nou echt aan de hand? Waar zit de pijn?"
Maar er zijn grenzen. "Ik krijg soms reacties die ik meteen wilde blokken. Er is een soort basisniveau van beschaving, waarop je met elkaar communiceert. Als mensen daar heel grof en ruw mee omgaan, blokkeer ik ze ook uit mijn communicatie."
