Rekeningrijden is door het huidige kabinet tot taboe verklaard, maar de vraag is of de politiek dat nog kan volhouden. Want alle partijen die aan de Mobiliteitstafel zitten, zijn het er deze week over eens geworden: er moet een eerlijk systeem komen waarbij de automobilist betaalt voor het aantal kilometers dat hij rijdt.
De Mobiliteitstafel is een van de Klimaattafels die met plannen moeten komen die leiden tot een halvering van de CO2-uitstoot in 2030. Volgende maand presenteren ze hun plannen. De Mobiliteitstafel gaat het kabinet adviseren om binnen een jaar een concreet plan te hebben om een vorm van rekeningrijden in te voeren.
Vanavond is Annemieke Nijhof, voorzitter van de Mobiliteitstafel, te gast om verder te praten over de plannen.
Geen rekeningrijden voor Rutte
Het rekeningrijden is een langslepend dossier. Toenmalig minister van Verkeer Tineke Netelenbos zette in 1999 al een proef op voor rekeningrijden. Ook haar opvolgers probeerden het, maar zonder succes. De huidige minister van Verkeer Cora van Nieuwenhuizen houdt vast aan de VVD-lijn.
"De VVD is geen voorstander van rekeningrijden en we hebben ook binnen de coalitie afgesproken dat we dat niet gaan doen", liet premier Mark Rutte nog eens weten op het VVD-congres dat vandaag werd gehouden. "Wat mij betreft doen we het ook niet in 2030, maar we zien wel wie er dan regeert."
Volgens Rutte kunnen de klimaatdoelen ook worden gehaald zonder een vorm van rekeningrijden. "Maar dan moeten we dus maximaal creatief zijn op de andere terreinen. Die andere terreinen zijn er, daar wordt ook vreselijk hard aan gewerkt."
Als je als politicus hiertegen bent, dan sta je met je rug naar de samenleving en de toekomst.
"Als je als politicus hiertegen bent, dan sta je met je rug naar de samenleving. En met je rug naar de toekomst", zegt Steven van Eijck, voorzitter van de RAI Vereniging, de belangenclub van autofabrikanten en -importeurs. De vereniging pleitte eerder deze maand al voor een vorm van rekeningrijden.
Van Eijck is blij dat de gehele Mobiliteitstafel zich nu achter het plan schaart. Wat de RAI betreft gaan automobilisten een prijs per kilometer betalen op basis van de CO2-uitstoot van hun auto. De vereniging vindt dat het huidige stelsel van autobelastingen op de schop moet.
Nu betalen autobezitters nog belasting over de aanschaf (bpm) en over het bezit van hun auto, de motorrijtuigenbelasting (mrb). Een kilometerheffing is volgens de RAI niet alleen beter voor het milieu, maar ook de manier om de belastinginkomsten op peil te houden en tegelijk de files terug te dringen.
Een loodgieter kan de spits niet vermijden, maar een ouder iemand die met z'n kleinkinderen op pad wil wel.
In 2030 moeten personenauto's ongeveer 23 procent minder CO2 uitstoten dan in 2017. Om dat te bereiken wil het kabinet dat er meer emissievrije auto's komen, zoals elektrische auto's en auto's die rijden op waterstof. Maar de RAI Vereniging denkt dat daarmee de uitstoot niet genoeg wordt teruggedrongen.
Bovendien kost het beleid de schatkist tot 2030 een kleine 11 miljard euro, nog afgezien van de teruglopende inkomsten uit btw en accijns op fossiele brandstoffen. Met een kilometerheffing wordt een groot deel daarvan opgevangen, zegt Van Eijck. "We gaan wel iets minder belasting betalen, maar lopen niet al die miljarden mis."
En uiteindelijk is een systeem met een vorm van rekeningrijden volgens hem ook liever voor de automobilist. "Die moet nu veel belasting betalen en staat dan ook nog eens in de file. Wij willen dat automobilisten minder belasting gaan betalen en dat daarnaast ook gewoon kunnen doorrijden."
Spitsheffing of toch niet?
In het regeerakkoord staat dat er deze kabinetsperiode geen systeem van rekeningrijden komt. Toch is het volgens Van Eijck belangrijk dat de politiek nu al een begin maakt. "We moeten scenario's gaan inventariseren en bekijken hoe dit het beste ingevoerd kan worden. Anders ben je bij een volgend kabinet te laat."
Moet er bijvoorbeeld een hoger tarief gaan gelden in de Randstad of juist een gelijk tarief voor alle weggebruikers? En moet er wel of geen spitsheffing komen? Van Eijck denkt eerder aan een dalurenkorting, maar wel toegespitst op verschillende situaties. "Een loodgieter kan de spits niet vermijden, maar een ouder iemand die met z'n kleinkinderen op pad wil wel."
