Migranten in karavaan kwamen even op adem in Mexico-Stad

• Marc Bessems

  correspondent Latijns-Amerika

In alle vroegte vertrokken vanmorgen circa 4000 Midden-Amerikaanse migranten uit Mexico-Stad, op weg naar de grens met de Verenigde Staten. Het Jesus Martinez 'Palillo' stadion waar de karavaan de afgelopen dagen op adem kwam, liep in een paar uurtjes leeg.

Op het hoogtepunt waren er rond de 5000 migranten in en rond het stadion, onder hen opvallend veel families. Volgens de Mexicaanse mensenrechtencommissie, die de migranten registreerde, waren er maar liefst 1700 minderjarigen. Het is het meest in het oog springende kenmerk van deze karavaan: overal lopen kinderen.

De grootste tent op het sportcomplex was gereserveerd voor families met kinderen. Keila, die met haar man en een van haar kinderen meeloopt, legt uit dat de groep veiligheid biedt. "Als je alleen op pad gaat, helpt niemand je", zegt de 29-jarige moeder uit Honduras. "Wij zijn met vijftien mensen vertrokken, allemaal uit dezelfde wijk. Als een van ons geen geld heeft, springt iedereen bij. We helpen elkaar, ook met de tassen bijvoorbeeld."

Correspondent Marc Bessems geeft een rondleiding door het stadion:

Ook de buitenwereld helpt. In en rond het stadion heeft zo'n beetje elke zich zelf respecterende hulporganisatie wel een tent opgezet. Het Rode Kruis begeleidt de karavaan met ambulances en biedt bijvoorbeeld gratis telefoontjes naar huis aan.

Mexicaanse kerken delen voedsel uit. De gemeentelijke overheden sturen schoonmakers en huren foodtrucks in. Een mariachiband speelt Mexicaanse smartlappen voor de migranten tijdens de lunch en het Leger des Heils behandelt pijnlijke voeten. Gratis en voor niets.

"We zijn nu wel in de hoofdstad", relativeert de Nederlander Martin De Boer van het Internationale Comité van het Rode Kruis in Mexico. "Als ze straks verder trekken, zul je zien dat de ontvangst niet overal zo is als hier."

Er lopen tientallen filmploegen rond, media uit de hele wereld volgen de karavaan. Die media-aandacht betekent ook meer hulp voor de migranten. "Misschien gaat het model veranderen en gaan er meer migranten in groepen reizen. We weten dat er nog een paar grote groepen onderweg zijn naar de grens. Maar het probleem van de karavaan is dat je bijna per definitie moet gaan lopen, met z'n allen. Het gaat allemaal erg langzaam", zegt De Boer.

Lang blijft het onduidelijk wanneer de karavaan verder trekt, en via welke route. De korte weg is ook de gevaarlijkste. Iedereen rekent erop dat Tijuana de laatste Mexicaanse bestemming zal zijn, maar dat is nog ruim 2800 kilometer. Even is er hoop dat de Verenigde Naties bussen regelen. Als dat niet het geval blijkt, besluit de dagelijkse assemblee van de migranten dat ze dan maar te voet verder trekken.

Deze eerste groep migranten komt voornamelijk uit Honduras. Ruim 80 procent van de deelnemers aan de karavaan die dezer dagen in het stadion verbleef, is Hondurees. De verhalen lijken op elkaar. Armoede en geweld maakten het leven thuis tot een hel.

De 36-jarige Juan Carlos had twee banen, waarmee hij zijn gezin en zijn moeder en zus onderhield. Maar op een dag stonden leden van een beruchte straatbende op de stoep. Ze eisten een percentage van zijn inkomen, een 'oorlogsbelasting'. Bijna iedereen in Honduras krijgt vroeg of laat te maken met afpersing door de gewelddadige 'maras', de straatbendes die verantwoordelijk zijn voor een groot deel van het geweld in Midden-Amerikaanse landen.

Juan Carlos kon niet betalen, en vertrok halsoverkop naar een andere stad. Maar binnen drie dagen ontving hij dreigementen op zijn mobiele telefoon. "Ze stuurden gewelddadige foto's, en schreven dat ik ook zo zou eindigen". Hij bracht zijn familie in veiligheid en stak de grens over.

De telefoon is van levensbelang voor de migranten. Via Whatsapp wisselen ze tips uit en waarschuwen ze elkaar voor gevaren:

Zijn oorspronkelijke plan was om in Mexico asiel aan te vragen, maar toen hij van de karavaan hoorde, besloot hij mee te lopen. "Ik droom van Amerika", legt hij uit. Hij hoopt in de Verenigde Staten genoeg geld bij elkaar te kunnen verdienen om naar huis te sturen. "Ik weet dat het moeilijk zal worden, maar ik heb geen keus. Ik hoop dat God me helpt", zegt hij , met tranen in zijn ogen.

Dat zegt bijna iedereen die je spreekt. De migranten hopen op een wonder aan de grens. Ze willen verder trekken, liefst zo snel mogelijk. Het stadion in Mexico-Stad was voor hen niet meer dan een tussenstation op de weg naar een betere toekomst.