Euthanasie bij dementie kan toch, zegt toetsingscommissie

Als artsen het zorgvuldig aanpakken, mogen ze toch euthanasie verlenen aan wilsonbekwame patiënten, zoals mensen met dementie. Daarbij mag ook een slaapmiddel worden gebruikt, blijkt uit een nieuw oordeel van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie.

Trouw schrijft over de zaak die de commissie eerder dit jaar behandelde. Daarbij verleende een huisarts euthanasie aan een vrouw van in de zestig met alzheimer. Ze woonde in een verpleeghuis. Vooraf kreeg de vrouw, die niet meer in staat was om te communiceren, een slaapmiddel toegediend.

De euthanasie vond plaats op basis van de wilsverklaring van de vrouw, die ze regelmatig had geactualiseerd en ook mondeling bekrachtigd zolang dat nog kon. Ze heeft nooit eenduidig aangeven dat het tijd was voor euthanasie, maar voor haar familie en arts was het duidelijk dat ze ondraaglijk leed. De vrouw was permanent angstig, herkende niemand meer en was onrustig en verdrietig.

Bedenkingen

In juli werd een verpleeghuisarts nog berispt voor euthanasie bij een 74-jarige demente vrouw. De vrouw had een euthanasieverklaring, waarin stond dat ze zelf het moment van haar dood wilde bepalen. Toen ze steeds verwarder werd had ze bedenkingen bij die verklaring.

Uiteindelijk voerde haar arts in 2016 de euthanasie uit, zonder dat de vrouw daarover was ingelicht. Ze kreeg een slaapmiddel in haar koffie, maar werd wakker en kwam omhoog toen de arts het dodelijke middel toediende. Haar familie hield haar vast en probeerde haar rustig te krijgen.

De Regionale Toetsingscommissies Euthanasie oordeelden al eerder dat deze arts onzorgvuldig had gehandeld en niet had mogen overgaan tot euthanasie, omdat de verklaring van de vrouw onduidelijk en tegenstrijdig was. Het Openbaar Ministerie is inmiddels ook een strafrechtelijk onderzoek naar de arts begonnen.

Helder

Beide zaken zijn volgens de voorzitter van de regionale toetsingscommissies, Jakob Kohnstamm, "totaal verschillend". In Trouw zegt hij dat er in de nieuwe zaak wel sprake was van een heldere wilsverklaring. Ook werd elke stap door de huisarts volgens hem "onwaarschijnlijk zorgvuldig" gewikt en gewogen.

Dat geldt volgens Kohnstamm ook voor het toedienen van het slaapmiddel. Dat moest voorkomen dat de vrouw zichzelf zou verwonden bij het inbrengen van het infuus. Of de huisarts tegen de patiënte heeft gezegd wat hij ging doen is niet duidelijk en volgens Kohnstamm "niet relevant".

Volgens de euthanasiewet is het al langer toegestaan om bij dementie euthanasie uit te voeren. Het gebeurt alleen bijna nooit, ondanks wilsverklaringen. Voor een arts is het moeilijk om te bepalen wanneer er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Ook gebeurt het dat een patiënt zich de inhoud van de wilsverklaring niet meer herinnert of geen euthanasie meer wil.