Geen contact meer met vader na scheiding, 'ik wist niet beter'

Twintig procent van de volwassenen tussen de 25 en 46 jaar die als kind een scheiding van hun ouders meemaakten, hebben geen contact meer met hun vader. Het percentage dat geen contact meer heeft met de moeder is met vijf procent een stuk lager. "Die cijfers verbazen mij niet heel erg", zegt Margreet Visser, klinisch psycholoog bij Kenter Jeugdhulp. "Het gaat om een groep die opgroeide in een tijd waarin het heel normaal was dat kinderen bij hun moeder gingen wonen na een scheiding."

Hoewel het onderzoek zich richt op kinderen die nu volwassen zijn, ziet Visser dat het tegenwoordig niet heel anders is. "Vooral bij vechtscheidingen herken ik dit beeld. Kinderen worden gek van de stress die tussen ouders speelt en kiezen er dan soms voor om het contact met één van de ouders te verbreken. Ze kiezen er dan vaker voor om bij hun moeder te gaan wonen dan bij hun vader."

'Wat is van mezelf?'

Toch is het voor de ontwikkeling van een kind belangrijk om contact met beide ouders te houden, stelt Visser. "Als je een identiteit gaat ontwikkelen dan ga je je leren verhouden tot je vader en je moeder. Je wil graag uitzoeken: op wie lijk ik? Op wie wil ik lijken? Wat is van mezelf? Op die manier ontwikkel je een stevige identiteit."

Hoe schadelijk het is om zonder vader of moeder op te groeien is per kind verschillend, zegt Visser. "We moeten vooral niet vergeten dat veel kinderen weerbaar zijn. Er zijn genoeg kinderen met een minder stevige identiteit die het later toch goed gaan doen in het leven."

De 43-jarige Elsje van Dijk weet hoe het is om op te groeien zonder vader. Ze was vijf jaar toen haar ouders gingen scheiden. "Eerst zag ik mijn vader één dag in het weekend en later helemaal niet meer." Voor haar voelde het op ene gegeven moment heel normaal. "Als je geen vader hebt, kan je hem ook niet missen."

Nu heeft Van Dijk zelf drie kinderen en is ze gescheiden van haar man. Haar kinderen zien hun vader nog wel. "Door wat ik zelf heb meegemaakt, vind ik het uiterst belangrijk dat mijn kinderen opgroeien met een vader. Uiteindelijk is het aan de kinderen om te beslissen hoe dat contact dan moet zijn."

Van Dijk herinnert zich vooral de rol van haar moeder. "Zij sprak heel slecht over mijn vader. Zo zei ze dat mijn vader mij niet meer wilde zien. Als kind geloof je die verhalen, maar je vraagt je ook af of alles wat wordt gezegd wel waar is. Toch durf je als kind niet tegen je moeder in te gaan. Ik hoop dat ouders dat meer gaan beseffen. Het draait uiteindelijk om het beste voor het kind."

Haar vader is inmiddels overleden. "Hoewel ik als kind soms boos was, heb ik nu geen haatgevoelens jegens hem. Ik denk ook dat hij geen contact opnam uit zelfbescherming, omdat hij een drankprobleem had."

Dat een kind van gescheiden ouders een goede band kan hebben met beide ouders én stiefouders, weet Anne. Zij is stiefmoeder van een meisje van 7. Zes jaar geleden kreeg ze een relatie met haar vriend, dus ze kent haar stiefdochter al van kleins af aan. Inmiddels is er een goede regeling getroffen zodat het kind beide ouders even veel ziet, maar dat was eerst anders. "Mijn vriend heeft hard moeten knokken om zijn dochter te blijven zien. Er waren veel ruzies."

Volgens Anne zag de ex van haar vriend haar als een bedreiging. "Dat deed me wel pijn, maar ik probeerde me er niet te veel in te mengen. Het belangrijkste was dat er een goede regeling werd getroffen voor het kind."

En dat is nu dus gebeurd. Alle partijen beseften dat ze het beste voor het kind wilden. "Mijn stiefdochter is nu ongeveer de helft van de tijd bij ons en de andere helft bij haar moeder, die inmiddels ook een nieuwe vriend heeft. We zitten met z'n vieren in een groepsapp, daar bespreken we ook met welke regels we haar willen opvoeden, zodat we wat dat betreft ook op één lijn zitten. Ik hou net zo veel van mijn stiefdochter als ik van mijn eigen kind zou houden."