Aflossingsvrije hypotheek: erfenis uit verleden met probleem voor toekomst?

Als je ooit een aflossingsvrije hypotheek hebt afgesloten, is er een kans dat je niet nadenkt over de aflossing. Volgens de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) is dat onverstandig. De vereniging begon vandaag een campagne die mensen aanspoort hun aflossingsvrije hypotheek (deels) af te lossen. Anders kan je in de problemen komen, zeggen de banken. Of is dat overdreven?

De aflossingsvrije hypotheek is eigenlijk een erfenis uit het verleden, zegt woordvoerder van belangenvereniging Eigen Huis, Rob Mulder. "In de jaren 90 werd deze hypotheek door hypotheekadviseurs aangeraden. 'Zo hoef je nooit af te lossen', werd gezegd."

Doordat er vroeger zo "makkelijk" werd gedaan over de gevolgen, denken mensen te weinig vooruit, zegt Mulder. Als je je niet nu al voorbereidt op de volgende hypotheek, kan het gebeuren dat je aan het einde van de looptijd te weinig inkomen hebt om in je huis te blijven.

Daarom is Mulder blij met de campagne van de banken. Maar de problemen die worden voorspeld, gelden niet voor iedereen, benadrukt hij. "Het merendeel van de mensen die een aflossingsvrije hypotheek hebben, zullen niet direct een probleem hebben. Maar als jij nu helemaal niets aflost en je niet een heel riant pensioen hebt, moet je je wel beter gaan verdiepen."

Verslaggever Wessel de Jong ging langs bij iemand met een aflossingsvrije hypotheek. Of die zich zorgen maakt, zie je in onderstaande video:

Bij een aflossingsvrije hypotheek betaal je alleen de rente op de lening. Je lost niets af. Daardoor zijn je maandelijkse lasten lager dan bij een hypotheek met aflossing. Hypotheekrenteaftrek ontvang je wel. Omdat de schuld gedurende de looptijd ongewijzigd blijft, blijft de van de belasting aftrekbare rente ook al die tijd even hoog. Sinds 2013 is het niet meer mogelijk om zo'n hypotheek af te sluiten.

Het klinkt als een goede deal, zo aflossingsvrij. "En dat is het ook, mits je pensioen goed geregeld is", zegt Mulder. Na 30 jaar moeten consumenten deze hypotheek aflossen, of een nieuwe hypotheek afsluiten. "Maar daarbij vergeten velen dat de hypotheekregels zijn aangescherpt. Je hebt 30 jaar lang recht op hypotheekrenteaftrek. Als dat wegvalt, worden de maandelijkse kosten hoger. En daarbij is de vraag: krijg je wel een nieuwe hypotheek?"

Bij het toewijzen van een nieuwe hypotheek wordt namelijk gekeken naar de hoogte van het inkomen, niet naar de waarde van het huis. Mulder: "Dus je kan denken: o, ik hoef niet na te denken over die aflossing, want mijn huis wordt toch vanzelf meer waard. Maar zo werkt het niet."

Het gaat er namelijk om of je de maandlasten kan betalen, dáár wordt naar gekeken, zegt Aleid van der Zwan, hoofd beleid van de NVB, in het NOS Radio 1 Journaal. "Tijdens je pensioen is je inkomen lager." Daarom is het belangrijk om er nu goed over na te denken, zegt Van der Zwan.

Eigen Huis heeft sinds vandaag een tool op hun website waarmee consumenten kunnen checken of ze in de problemen kunnen komen. Mulder: "We bieden dit aan als onafhankelijke partij, want men vertrouwt ons toch iets eerder dan de banken. Op dit gebied hebben veel mensen de neiging om hun kop in het zand te steken door het enorme wantrouwen in de financiële sector. De post belandt op de grote stapel, zeg maar."

Overstappen

Liggen problemen op de loer, dan is een van de oplossingen volgens Mulder het overstappen naar een annuïteitenhypotheek, waarbij de maandelijkse kosten van rente en aflossing gelijk blijven gedurende de gehele looptijd. Aan het einde van de looptijd is je hypotheek afbetaald. "Daarbij vraag ik de banken om dan de boeterente af te schaffen in dit geval. Dat zou de campagne sterker maken."

Van der Zwan hoopt met de campagne de twee miljoen mensen in Nederland met een (deels) aflossingsvrije hypotheek te bereiken. "Uiteindelijk willen we dat mensen nadenken over hun toekomstige financiële situatie. Het grootste risico is dat mensen niet snappen dat het contract ooit gaat aflopen."