Rampgebied bosbrand Griekenland nog lang niet klaar voor winter

• Conny Keessen

  Correspondent Griekenland

Het is stil in Mati. De stilte wordt af en toe doorbroken door zaagmachines en een enkele tractor die omgezaagde bomen verplaatst. Hier en daar zijn inwoners begonnen met reparaties aan hun huizen. Maar twee maanden na de vernietigende bosbrand, die 99 slachtoffers eiste, zijn er maar weinig mensen die nog in het dorp wonen. De straten zijn opgeruimd, de elektriciteit is hersteld, maar er is nog geen straatverlichting. 's Avonds is het pikdonker in Mati.

"Daarom is het nu moeilijk om hier te wonen" zegt student Nikos die met een nieuw tuinhek bezig is. Met zijn vader en andere familieleden zijn ze begonnen de benedenverdieping van hun huis schoon te maken. De bovenste verdieping is zwartgeblakerd, en zonder dak. "De benedenverdieping is gespaard gebleven. Boven niet. Mijn tante woonde daar. Ze is omgekomen in de brand."

Nikos en zijn familie hebben onderdak gekregen in een vakantiepark zoals meer mensen uit Mati en Neos Voutzas, het tweede dorp dat werd getroffen door de bosbrand van 23 juli. Twee maanden later overheersen rouw en verdriet nog steeds. Maar de inwoners worden ook geconfronteerd met een veelheid aan problemen.

Tijd en wederopbouw

Burgemeester Vangelis Bournous van Rafina, waar het getroffen dorp Neos Voutzas onder valt, is ook in het weekend aan het werk. Zijn telefoon blijft gaan, terwijl we in een auto van de gemeente rondrijden.

"We vechten tegen de tijd", zegt hij. "De winter komt eraan. Binnen een paar weken moet het gebied schoon zijn en moeten dammen tegen aardverschuivingen en overstromingen klaar zijn." Neos Voutzas ligt aan de voet van de berg Pendeli, waar het vuur ontstond en naar beneden kwam.

Bournous kent de problematiek in het gebied goed. Hij woonde zelf in Mati. Dat huis is afgebrand, zijn familie kon op tijd het strand bereiken. "Maar wij hadden gelukkig een alternatief, we wonen nu in mijn ouderlijk huis in Rafina."

In Neos Voutzas zijn ongeveer 650 huizen onbewoonbaar omdat ze verwoest zijn of ernstig beschadigd. Met Mati erbij gaat het om ongeveer 2000 huizen die opnieuw gebouwd of hersteld moeten worden.

"Ongeveer 75% van de getroffenen heeft de eerste financiële steun van de overheid gekregen voor de eerste levensbehoeften, de rest heeft problemen met papieren. Dat is op te lossen. Het grote probleem is de wederopbouw en een financiële regeling daarvoor", legt Bournous uit.

Volgens de burgemeester dekken de huidige voorstellen maar een kwart van de kosten. "We wachten op een nieuwe verbeterde regeling van de overheid. Want de mensen hebben geen geld. En er is huursubsidie nodig voor diegenen die geen onderdak meer hebben. Dat geldt voor de helft van de getroffenen in Neos Voutzas." Vangelis Bournous denkt dat nieuwbouw en herstel zeker twee jaar gaan duren.

Luister hier naar de radioreportage van Conny Keessen:

De inwoners zijn intussen bezorgd en gefrustreerd. In beide dorpen zijn bewonerscomités opgericht. In Mati bestaat een kerngroep van ingenieurs, advocaten en artsen die zich over de verschillende problemen buigen.

Efi Boboni, wier huis in Mati ernstig beschadigd is, klaagt over de traagheid van de overheid. "We kunnen onze huizen niet herstellen omdat nog niet duidelijk is hoeveel steun we krijgen, hoe de procedures zijn en wie het gaat doen. De winter komt, de huizen zijn open en zullen nog meer schade oplopen."

Alexis Gaitanis maakt zich grote zorgen over de gezondheid van de inwoners. "De meeste huizen in Mati zijn in de zestiger jaren gebouwd. Daar is asbest bij gebruikt. Dat is nu verbrand en in de grond terechtgekomen. Hetzelfde geldt voor zware metalen zoals lood. Er zijn hier in Mati ongeveer 400 auto's in de straten verbrand."

Onderzoeken en rechtszaken

Intussen loopt er ook een gerechtelijk onderzoek naar de oorzaak van de brand en naar de chaos daarna. Dat wordt uitgevoerd door de openbaar aanklager van Hooggerechtshof.

Advocaat Antonis Fousas vertegenwoordigt familieleden van vijftien slachtoffers. "We krijgen nog steeds veel telefoontjes van andere familieleden die zich bij de zaak willen aansluiten." In de aanklacht worden functionarissen bij de overheidsdienst burgerbescherming, de provincie, de politie en de brandweer genoemd als verantwoordelijk voor de dood van mensen en de verwoesting van bossen en huizen.

"Onze burgerbeschermingswet is een van de beste van Europa. Maar helaas worden wetten hier vaak niet uitgevoerd. Dat gebeurde ook in 2007 bij de bosbranden op de Peloponnesos. Daarbij vielen meer dan zestig doden." De advocaat vertegenwoordigde toen ook familieleden die de overheid aanklaagden. Dat leidde tot forse gevangenisstraffen voor overheidsfunctionarissen.

Bekijk hier hoe de inwoners van Mati tijdens de branden de zee in vluchtten om aan de vlammen te ontkomen: