Rutte bereid om voor extreme noodsituaties 'designated survivor' aan te wijzen

Premier Rutte is bereid op Prinsjesdag een minister op een geheime locatie schuil te houden voor het geval alle Haagse politici en het staatshoofd gezamenlijk iets overkomt. Hij reageert op het voorstel van D66-Kamerlid Sneller om in navolging van de Verenigde Staten een zogenoemde designated survivor aan te wijzen. Dat is letterlijk een 'aangewezen overlever', die de macht krijgt als na een grote terroristische aanslag het landsbestuur moet worden overgenomen.

Staatsnoodrecht

In het geval dat de Ridderzaal op Prinsjesdag bijvoorbeeld wordt getroffen door een terroristische aanslag of Den Haag van de kaart wordt geveegd, geldt nu het ongeschreven 'staatsnoodrecht'. Er zijn allerlei procedures vastgelegd om zo snel mogelijk een nieuw parlement, een nieuw kabinet en een staatshoofd aan te wijzen.

Morgen, Prinsjesdag, mogen nog alle ministers komen, zo laat de Rijksvoorlichtingsdienst weten. Het is niet bekend welk jaar de designated survivor wordt aangewezen.

Voorkomen

Premier Rutte vindt dat de bestaande regelingen niet veranderd moeten worden, zo blijkt uit een brief naar de Tweede Kamer. Maar hij wil voorkomen dat deze bestaande regeling ook toegepast moet worden. Hij is bereid de democratische legitimiteit van het bestuur in noodsituaties "zoveel mogelijk zeker te stellen".

In de brief schrijft Rutte dat het "wenselijk kan zijn dat niet het voltallige regering aanwezig is bij een bepaalde bijeenkomst of gebeurtenis waarbij eveneens de Raad van State en het parlement (bijna) geheel aanwezig is", schrijft Rutte.

Dus zal de ministerraad in een dergelijk geval vooraf een lid van de ministerraad aanwijzen die de bijeenkomst of gebeurtenis niet zal bijwonen. Wie dat precies zal zijn, wordt niet bekendgemaakt in verband met de veiligheid. Ook zegt Rutte niet bij welke gelegenheden een van de ministers afwezig moet blijven.

Rutte zegt dat het parlement zelf moet beslissen of de Kamerleden ook een designated survivor zullen aanwijzen. D66-Kamerlid Sneller pleitte daar vorig jaar wel voor. Hij wil een staatsrechtelijk zuivere regeling en dat een persoon met een "democratische legitimatie" het landsbestuur tijdelijk overneemt tot een nieuw parlement gekozen is.

Extreme noodsituatie

Sneller noemt het "mooi" dat Rutte erkent dat de huidige regeling tekortschiet en dat hij dat wil veranderen. "Juist ook in een extreme noodsituatie is het belangrijk dat het bestuur in Nederland democratisch gelegitimeerd blijft", zo laat de initiatiefnemer van de Nederlandse designated survior weten.