Klas 5 VWO van Calvijn Lyceum uit Barendrecht doet jaarlijks een dag vrijwilligerswerk. 's Ochtends wieden ze onkruid bij een gezinsvervangend tehuis, 's middags eten ze een ijsje met dementerende ouderen. De dag wordt door de school georganiseerd.
De leerlingen zijn die ochtend gepolst om mee te doen aan het experiment van het kabinet om meer vrijwilligerswerk te doen. Maar nu in hun eigen tijd. Niet iedereen ziet dat zitten.
"Ik ga dat waarschijnlijk niet doen. Want als je thuiskomt en je moet je huiswerk nog doen, sporten of werken: dat is gewoon te druk", zegt een leerling.
CDA en ChristenUnie hebben jarenlang geprobeerd om de 'maatschappelijke dienstplicht' in te voeren. Maar elke poging mislukte, dus haalde staatssecretaris Blokhuis de 'plicht' eraf, en heet het nu 'maatschappelijke diensttijd'. Geheel vrijwillig gaan dit jaar 38 organisaties hiermee experimenteren.
'Als een feestje'
"Maatschappelijke diensttijd is een beweging waarbij we veel jongeren vrijwilligerswerk willen laten doen", zegt staatssecretaris Paul Blokhuis (ChristenUnie). "Zo leren ze hun eigen talenten ontdekken. Ook komen ze in aanraking met bijvoorbeeld jongeren van andere scholen, of oudere mensen. Op die manier kunnen ze een waardevolle bijdrage leveren aan de samenleving."
Scholengemeenschap Guido is de enige school die meedoet aan het experiment. Docent Erik Jan Hakvoort: "Als je dit wekelijks doet, negen maanden lang, en je gaat op die manier spelenderwijs een relatie opbouwen met de plek waar je werkt en je kan dat koppelen aan je vervolgopleiding: dan weet ik zeker dat dat veel meer impact heeft dan iets tijdelijks, zoals een maatschappelijke stage zoals die vroeger was."
De meeste leerlingen vinden dit prima, maar als het in hun eigen tijd moet, wordt het een ander verhaal. "Als het ministerie het wil, moeten ze ons ook een beetje tegemoet komen. Dan moeten ze een ander vak dat minder belangrijk is, weghalen. Anders worden we uitgeput", zegt een leerling.
Dat signaal horen we van veel jongeren, zegt staatssecretaris Blokhuis. "Een project is in ieder geval al binnen schooltijd, dat is heel mooi. Ik ben ook heel benieuwd hoe het zal gaan. Maar voor mij staat ook hoog op de agenda dat dit nietnog meer belasting oplevert bij jongeren. Ze moeten het juist ervaren als een feestje."
Beter besteed
Binnen of buiten school, lang of kort: het blijft allemaal afwachten. De diensttijd is nog steeds vrijwillig en in een experimenteel stadium. Het Landelijk Actie Komité Scholieren (LAKS) vindt het plan maar niks. 25 miljoen euro voor een experiment en structureel 100 miljoen per jaar: volgens het LAKS kan dat geld wel beter besteed worden.
"Het geld kan veel beter gebruikt worden op andere plekken. Het is hard nodig om bijvoorbeeld het lerarentekort tegen te gaan. Ook daalt de kwaliteit van het onderwijs al jaren. Volgens mij is dit gewoon symboolpolitiek van de CDA en de ChristenUnie. Bovendien is het geen oplossing voor een probleem, want heel veel jongeren doen al vrijwilligerswerk."
