'Ik hoopte op een keukenbrandje, maar toen sloegen de vlammen uit het dak'

De klokken in de toren slaan nog, maar de eucharistieviering gaat vandaag niet door. Geëmotioneerd staan mensen voor het afgebrande gebouw van de Sint-Urbanus in de wijk Bovenkerk in Amstelveen. Gisteravond werd het schip van de kerk door de vlammen verwoest.

"Dit is een afschuwelijke ervaring", verzucht vice-voorzitter Ad Verkleij van het kerkbestuur. De kerk was na zes jaar renovatie sinds twee jaar weer in gebruik. Vanmiddag zou het gerestaureerde orgel, net als de kerk een rijksmonument, voor het eerst weer worden bespeeld. "Ik kreeg gisteravond een telefoontje, en dan gaat er van alles door je heen. Eerst hoop je dat het niet waar is, dan hoop je dat het een keukenbrandje is, maar toen ik hiernaartoe fietste zag ik de vlammen uit het dak slaan."

"Alsof je eigen huis is afgebrand", zegt een kerkganger die vorige week nog zijn 55-jarig huwelijksfeest in de Sint-Urbanus vierde. "We hebben hier lief en leed meegemaakt, en dan hoor je dat hij in brand staat, dan weet je niet waar je het zoeken moet."

Samen met andere kerkgangers kijkt hij omhoog naar het afgebrande dak, de tranen in zijn ogen:

Een 90-jarige parochiaan staat er verslagen bij. "Het zag er allemaal schitterend uit na de restauratie. Dat heeft zo veel tijd en geld gekost, en nu brandt-ie af. Hopeloos. Ik dacht dat ik water zag branden toen ik het hoorde, ik kon het niet geloven. Dit doet je wat hoor, als je er al 90 jaar komt."

Even verderop staat de 10-jarige Sem. Hij herinnert zich vooral de schooloptredens in de kerk rond Kerstmis. "Het is moeilijk om te beseffen dat dat nu allemaal voorbij is", zegt hij verdrietig.

Rob van den Helder van Bewonersplatform Bovenkerk noemt de brand een historische ramp. "Een dorp heeft een kerk, een kroeg en een buurthuis. We hebben hier nog een echte gemeenschap en die is zwaar getroffen. We hebben er met tranen in onze ogen naar staan kijken."

De toren van de monumentale kerk is gelukkig gespaard gebleven, al was zelfs dat nog even spannend, hoorde kerkbestuurder Verkleij van de brandweer. Die had aanvankelijk moeite om genoeg water te vinden voor het blussen. Bewoners vertellen dat een waterput onbereikbaar was omdat er een heg overheen was gegroeid. Bij de plaatselijke scoutingafdeling werd een kettingzaag geregeld.

Een vrouw is daar verbaasd over. "Vroeger kwam er een mannetje langs die al die putten afging en schoonmaakte zodat je ze makkelijk open kon krijgen, maar dat zie je nooit meer."

Locoburgemeester Herbert Raat heeft laten weten dat er zo snel mogelijk een onafhankelijk onderzoek start naar de oorzaak van de brand, die vermoedelijk in de meterkast is begonnen. "Ik heb de verhalen gehoord, we gaan dit allemaal onderzoeken. Hoe de hulpverlening gegaan is, hoe de brandweer geopereerd heeft. Ik wil wel mijn bewondering uitspreken, want die kerels hebben er echt voor gevochten dat die toren overeind zou blijven, tot diep in de nacht."

Bekijk hieronder beelden van de brand:

Intussen wordt ook al gepraat over de mogelijk herbouw van de kerk. De Raat sluit niet uit dat de gemeente daaraan gaat meebetalen, al is het nog te vroeg om daar iets over te zeggen. "De kerk speelt een belangrijke rol, in Bovenkerk maar ook in heel Amstelveen. Het is een belangrijk icoon voor onze stad."

Kerkbestuurder Verkleij wijst erop dat het kerkgebouw ook gebruikt werd voor evenementen en dat ook veel niet gelovige mensen er kwamen. "Het is een aanslag op de gemeenschap. Aan de andere kant: we hebben het een keer voor elkaar gekregen om de kerk te restaureren, en de uitdaging ligt er om dat nu nog een keer te doen."