Morgen start de campagne 'Aandacht in het Verkeer'. Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat presenteert dan samen met de provincies en alle andere partners voor veiliger verkeer een nieuw beeldmerk van de campagne. Via virtual-realitybrillen kunnen mensen zelf de risico's ervaren van whatsappen tijdens het rijden.
In 2017 vielen er nog altijd 613 doden in het verkeer. Iets minder dan het jaar ervoor. En bij 1 op de 5 fietsongevallen waarbij een jongere betrokken is, speelt de smartphone een rol. Voor oktober wordt een wet gepresenteerd die whatsappen op de fiets moet verbieden.
Volgens het ministerie leidt het gebruik van een smartphone in het verkeer tot enkele tientallen doden en honderden gewonden per jaar. Lezen en schrijven van berichtjes op een smartphone vergroot het risico op een ongeval minstens 25 keer.
Miskleun
"Maar van een campagne moeten we niet al te hoge verwachtingen hebben, want de reikwijdte is beperkt", zegt verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen. "In het verkeer en zeker in de auto voelen veel mensen zich 'heer en meester. Al zijn campagnes noodzakelijk om duidelijk te maken wat de regels en normen zijn."
Sommige campagneborden langs de weg werken totaal niet, vindt Tertoolen. "Sterker: sommige borden werken als een 'roze olifant'. De campagne 'onderweg offline' is een miskleun van de eerste orde. Juist hierdoor worden mensen weer herinnerd aan hun telefoon en zullen ze toch even kijken of er berichten zijn."
De verkeerspsycholoog vindt ook de campagne 'Word geen slaaprijder ZZZ' uit 2009 niet erg geslaagd. "Wat belangrijk is, is dat mensen die aangesproken worden ook weten dat de pakkans groot is. De hoogte van een boete is nog niet eens zo belangrijk, maar het idee dat je 'gepakt' kunt worden heeft effect."
Wat wel effectief is gebleken is de campagne van BOB. "Als jij op een feestje zegt dat je de BOB bent en vervolgens wel met bier in je handen staat, zullen mensen je daar op aanspreken. Dus een effectieve campagne want er is sprake van normatieve druk."
Uit onderzoek is gebleken dat veel mensen de BOB-campagne kennen, waarderen en ervoor uit durven te komen dat ze de Bob zijn. "Die resultaten zijn allemaal positief. Er is ook een positieve trend zichtbaar in het aantal mensen dat zegt nooit alcohol te drinken als ze moeten rijden", aldus Tertoolen. Sinds de BOB-campagne in 2001 is er een daling te zien van het aantal alcoholincidenten.
Campagnes hebben volgens Tertoolen alleen zin als mensen al gemotiveerd zijn of weten dat de kans dat ze gepakt worden groot is. "Die handhaving is tot nu toe moeilijk gebleken. Er zijn nog maar weinig camera's geïnstalleerd die controleren op telefoongebruik achter het stuur en dan voelen mensen niet veel druk om het te doen ofwel te laten."
Verleiding
Uit eerder onderzoek en eerdere campagnes van de overheid blijkt dat een meerderheid van de automobilisten en fietsers het belang erkent van het voorkomen van socialmediagebruik in het verkeer. Ook onderschrijven ze de norm dat het niet kan. Toch blijft de verleiding ervan groot. Veel mensen hebben moeite om binnenkomende social mediaberichten te negeren en vindt dat het lezen van deze berichten best kan als het rustig is op de weg.
Opvallend is dat mensen het gebruik van sociale media tijdens het fietsen als minder gevaarlijk zien dan tijdens het autorijden. Fietsers vinden vaker dan automobilisten dat bijvoorbeeld berichtjes lezen best kan tijdens het rijden.
In 2009 maakte de Britse politie een speciale campagne over de gevaren ervan in het verkeer. Met een zeer schokkende boodschap. Bekijk het filmpje hieronder.
