Mein Kampf ligt in de boekwinkel, 'maar we vragen er geen aandacht voor'

De officiële presentatie is pas vanavond, maar hij ligt hier en daar al in de boekwinkels: Mijn strijd, de nieuwe vertaling van Hitlers Mein Kampf. De heruitgave van misschien wel het meest omstreden boek van de 20ste eeuw verloopt opvallend geruisloos.

"We hebben nog geen klachten gehad", zegt een woordvoerder van boekhandel Scheltema uit Amsterdam. De winkel heeft inmiddels veertien van de vijftig exemplaren verkocht. De stapel boeken ligt in het zicht, op de afdeling geschiedenis.

De boekhandel heeft ervoor gekozen het omstreden boek niet in de etalage of prominent bij de nieuwe boeken te plaatsen. "We willen het wel verkopen, maar we willen er geen aandacht voor vragen. Bij de afdeling geschiedenis is het op zijn plek", legt de woordvoerder uit. "Het boek schreeuwt je ook niet toe in de winkel. Het is mooi gedaan, met een onopvallende kaft. Het is duidelijk een verantwoorde editie."

Uitgever Prometheus kondigde twee jaar geleden aan het boek uit 1925 te willen heruitgeven in een wetenschappelijke editie. Het resultaat is een boek van 856 bladzijden, met uitgebreide noten en een inleiding voor elk hoofdstuk door historicus Willem Melching.

"Ik verwacht geen forse verkopen", zegt de woordvoerder van Scheltema. "Het is niet een boek voor het algemeen publiek, het is echt voor de geïnteresseerden, de wetenschappers. Het heeft ook een forse prijs: je moet er 50 euro voor neertellen."

Hitler beschreef in het boek wat er volgens hem sinds de Eerste Wereldoorlog was misgegaan in Duitsland en hoe hij het zou aanpakken. Al ruim voor de machtsovername van 1933 beschreef hij zijn plannen voor een wereldoorlog en de Jodenvervolging. "Zelden was een politicus zo openhartig over zijn bedoelingen als Adolf Hitler", concludeert Prometheus.

Na de oorlog was het boek taboe. Toen een uitgever in 1974 een facsimile editie van de NSB-vertaling wilde uitgeven, werd zijn voorraad in beslag genomen, volgden er Kamervragen en legde de rechter uiteindelijk een boete op van 2000 gulden. Het boek zette aan tot rassenhaat, luidde het vonnis.

In 2014 nog hing galeriehouder Michiel van Eyck een boete van 1000 euro boven het hoofd omdat hij een antiquarisch exemplaar te koop had aangeboden. De Hoge Raad oordeelde uiteindelijk dat Van Eyck niet strafbaar was, omdat hij het werk als historisch object had aangeboden, niet uit politieke overtuiging. Bovendien wordt Mein Kampf via internet vrijelijk verspreid.

Te koop in Kamp Westerbork

Met die uitspraak werd de weg vrijgemaakt voor deze nieuwe vertaling. Dat het om een wetenschappelijk verantwoorde editie gaat maakt veel uit. "Het boek is niet tegen te houden, dan is het vooral zaak om alles goed uit te leggen", meent directeur Hanna Luden van het Centrum Informatie en Documentatie Israël.

Een woordvoerder van Kamp Westerbork beaamt dat. "Het boek is niet alleen het pamflet, maar het geeft er ook duiding aan. Dat maakt het verschil."

De woordvoerder denkt dat de boekwinkel van het herinneringscentrum Mijn strijd zonder problemen zal verkopen. "In Duitsland wordt het al een tijdje verkocht in herinneringscentra zoals het onze, en daar schijnt het geen probleem te zijn. Het is toch de basis van de geschiedenis hier."

Michiel van Eyck is niet van plan de nieuwe editie te verkopen, hij houdt het bij de historische exemplaren. Momenteel heeft hij er nog een aantal liggen: Nederlands, Duits en zelfs gesigneerd.

"Als mensen interesse hebben in die materie, koop het origineel, lees het goed door en trek je eigen conclusies. Je hebt toch geen professor of hotemetoot nodig om te weten dat Jodenhaat niet goed is?"