'Bijna helft van werkenden merkt gevolgen overwerk in privéleven'

De gemiddelde Nederlandse werkende maakt naar eigen schatting drie overuren per week. Bijna de helft van de medewerkers zegt hiervan gevolgen te ondervinden in het privéleven. Dat concludeert onderzoeksbureau Kantar in opdracht van Zilveren Kruis.

In de online rondgang werden 1820 medewerkers en leidinggevenden ondervraagd. Beide groepen noemen als oorzaak van het overwerk dat ze het werk anders niet af krijgen of zien het als onderdeel van de bedrijfscultuur.

Overigens werken leidinggevenden met een gemiddelde van 6,5 uur in de week ruim twee keer zoveel over als andere werknemers.

Ongezonder leven

De negatieve gevolgen van overwerken beperken zich niet alleen tot meer werken. Zo zegt 4 op de 10 ondervraagde werknemers te kampen met een schuldgevoel tegenover hun kinderen. Zeker een kwart heeft het gevoel tekort te schieten op dit vlak.

Ook de gezondheid heeft eronder te lijden. Naarmate de overuren toenemen, zeggen werknemers slechter te slapen, ongezonder te eten en minder te sporten. Ook een verslechterde relatie met de partner en sociale omgeving behoren tot de gevolgen.

Opvallend is dat leidinggevenden denken hun medewerkers goed te begeleiden bij het in balans krijgen van werk en thuissituatie, maar medewerkers dat anders ervaren.

Stress buiten werktijd

Niet alleen leidinggevenden ook medewerkers hebben soms een verkeerd beeld van de werkelijkheid. Zo blijkt dat leidinggevenden vaak meer ruimte geven voor het vrij nemen van werk zonder daarvoor vrije dagen op te hoeven nemen, dan door werknemers wordt gedacht.

Perceptie speelt überhaupt een grote rol bij de negatieve gevolgen van overwerken, zegt organisatiepsycholoog Elianne van Steenbergen (Universiteit Utrecht), die al vijftien jaar onderzoek doet naar de werk-privébalans.

Zij zegt dat het niet zozeer gaat om de gewerkte uren, maar om de druk die medewerkers ervaren om bereikbaar te zijn buiten werktijd. Als je immers nog even doorwerkt omdat je net lekker bezig bent met een opdracht, dan is daar weinig mis mee, zegt Steenbergen. Het wordt pas een probleem als je niet bezig wilt zijn met werk in je vrije tijd.

De invloed van direct leidinggevenden is erg groot, zegt Van Steenbergen. "Zij zijn in staat een positief of negatief verschil te maken. Geven zij op een juiste manier leiding, dan leidt dat tot meer energieke werknemers met een betere balans tussen werk en privé, wat ook op de lange termijn tot betere prestaties leidt."

Bespreekbaar maken

Voor werkgevers zijn de opties om de werkdruk te verlagen legio. "Vraag naar privézaken van je werknemers en bespreek hoe je het met elkaar regelt. Zoek naar creatieve oplossingen om het werk gedaan te krijgen. Of vraag aan werknemers zelf hoe zij hun tijd willen invullen."

Overigens zijn er ook dingen die werknemers zelf kunnen doen om een goede werk-privébalans te behouden.

Een manier om dat te doen is het probleem bespreekbaar te maken bij je leidinggevende, zegt Van Steenbergen. Hierdoor kun je erachter komen dat de verwachtingen van een leidinggevende bijvoorbeeld anders zijn dan je dacht.

En wees je ervan bewust wanneer je werkt. "Als je werkt, werk dan ook echt. En als je vrij bent, besef je dan dat je ook echt vrij bent."